meryem
Sun 3 April 2011, 02:36 pm GMT +0200
SİYASET, İKTİDAR VE EGEMENLİKLE İLGİLİ KAVRAMLAR
EGEMENLİK
Kur'an'a göre, Allah'ın kendisine ortak kabul etmediği alanlardan birisi de, "varlığın yönetimi"dir. Bütün varlık alemini yöneten; mutlak ilim, kudret ve hikmet sahibi Allah'tır. Allah'ın kainat üzerindeki egemenliği, Kur'an'da başta mülk ve hüküm olmak üzere çeşitli kavramlarla anlatılır. En çok dikkati çeken nokta, Allah'ın varlıklar üstündeki egemenliğinin bir 'kral' (melik) benzetmesiyle anlatılışıdır. Kur'an, Allah ile insanın konumlarını ifade için, Melik ve Abd tabirlerini seçmiştir. Allah'a atfedilen isim ve sıfatlardan hiçbiri, Rab ile insan arasındaki ilişkiyi, ona Melik (=hükümdar), insana abd (=kul) demekten daha iyi izah edemez. O hükümrandır (=melik, bkz. 59/23; 62/1), tahtı vardır (=arş, kürsî, bkz. 9/129), hükümranlık (=mülk ve hüküm, bkz. 3/189) ona aittir, bu konuda ortağı yoktur, kendisine mutlak itaat gösteren, emrine âmâde görevlileri vardır (=melâike), evreni bu görevlileri aracılığıyla ve buyruklarıyla (=emr) yönetmektedir, orduları (=cunûdu's-semâvât ve'l-ard, bkz. 48/4) ve hazîneleri (=hazâin, bkz. 63/7) vardır, mele-i a'lâ'sı (yüce meclisi, bkz. 37/8, 38/69) ve hükümdarlık ülkesi (bkz. 2/107) bulunmaktadır.
Kur'an, canlı-cansız bütün varlık üzerinde Allah'ın mutlak egemenliği (kevnî hâkimiyet) düşüncesini çok yoğun biçimde işler.[7]
Kur'an'daki bir kısım egemenlikle ilgili kavramlar ise doğrudan insanlarla ilgilidir.
Bu bölümde, gerek Allah'ın varlık üstündeki mutlak egemenliğiyle, gerekse insanların egemenliğiyle ilgili Kur’an kavramlarını incelemeye çalışacağız. [8]
[7] Bkz. Ömer Özsoy-İlhami Güler, Konularına Göre Kur’an, 5.
[8] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 15-17.