sumeyye
Sat 16 April 2011, 02:15 pm GMT +0200
Salim (R.A.) (Ebu Huzeyfe'nin Kölesi)
Musa b. Ukbe anlatıyor: Salim'in babası Ma'kıl'dir. Aslı Istahar'dan olup Ebû Huzeyfe'ye köle olmuş idi. Lakin eşi Sübeyte bn. Ye'âr onu azad ettiği için Ebû Huzeyfe de onu kendine oğulluk edindi.[116]
İbnu Ebi Müleyke, Kasım b. Muhammed'den şöyle nakleder: -Süheyl b. Amr kızı Sehle, Nebi (s.a.v.)e geldi (bu Ebu Huzeyfe' nin hanımı idi) ve: "Salim hâla benim yanımda. Artık o erkeklerin hislerini kavrayabileceği yaşa ulaştı, ne yapayım" diye sordu. Nebi (s.a.v.) de: Sen de onu emziriver, böylece o sana kendi mahremlerinin mahremliği gibi mahrem olur." buyurdu. Ümmü Seleme (r.a.)'dan bu konuda "Nebi (s.a.v.)'in hanımları bu şekil bir emzirme ile kardeşlik olmadığı için bu yaşta emen hiç kimseyi yanlarına koymazlar ve 'bu Pasulullah'm sadece Salime ait bir uygulamasıdır' derlerdi." dediği nakledilmiştir.[117]
îbni Ömer (r.a.) der ki: Ebu Huzeyfe'nin Mevlası Salim Medine'ye göç edene kadar Mekke'de Muhacirîn'e imamlık ederdi. Zira o Muha-cirîn'in en iyi Kur'an okuyanı idi.[118]
Vakidi, Eflah b. Saîd'in kendisine Ka'b el-Kurazî'nin şöyle dediğini anlattığını nakleder: Salim Küba'da da Muhacirlere imamlık ediyordu. Aralarında Ömer b. El-Hattab da vardı ve Rasulullah (s.a.v.) henüz Medine'ye gelmemiş idi.[119]
Hanzala b. Ebi Süfyan, Abdurrahman b. Sabit aracılığıyla Hz. Aişe (r.a.)'dan şöyle dediğini anlatır:
-Bir gece Rasulullah (s.a.v.) benim hücreme gecikmemi sorarak "Seni ne alıkoydu?" diye sordu. Ben: "Ben mescitte şimdiye kadar duyduğum en güzel sesle Kur'an okunduğuna şahit oldum." dedim. Rasulullah (s.a.v.) de hemen ridasını alıp onu dinlemeye çıktı. Meğer o, Ebu Huzeyfe'nin mevlası Salim imiş. Nebi (s.a.v.) ona: " Benim ümmetim arasında senin gibi birini yaratan Allah 'a hamd olsun" buyurdu. Bu isnadı kavı bir hadistir.[120]
Abdullah b. Numeyr, Ubeydullah-Nafi isnadıyla Abdullah b. Ömer (r.a.)'dan şöyle anlattığını nakleder:
-Muhacirler gelip Küba köyünün yanı başındaki El-Usbe'de konakladılar. Onlara Ebu Huzeyfe'nin mevlası Salim imamlık ediyordu. Çünkü onların Kur'an'ı eni iyi bileni Salim idi ve aralarında Ömer (r.a.) ile Ebu Seleme b. Abdirrahman da vardı.[121]
Mulıammed b. İbrahim et-Teymî'den: "Rasulullalı (s.a.v.), Ebu Huzeyfe'nin azatlısı Salim ile Ebu Ubeyde b. Cerrah arasında ahiret kardeşliği tesis etmişti." dediği nakledilir.[122]
İmam Ahmed Müsned adlı eserinde Affan-Hammad-Ali b. Zeyd-is-nadıyla Ebu Râfı'den Hz. Ömer'in şöyle dediğini rivayet eder:
-"Arapların kadın ve çocuk olan esirlerinden benim vefatıma yetişen (sağ olan) herkes Allah'ın malından bedeli ödenerek hür kılınsın/' Bunu duyan Said b. Zeyd: "Peki sen müslümanlardan birini yerine tavsiye etsen olmaz mıydı? Böylece insanlar sana daha çok güvenirdi. Ebu Bekr (r.a.) böyle yapıp insanların güvenini kazandı." deyince, Hz. Ömer (r.a.): "Ben arkadaşlarımdan bir kısmını pek kötü hırslı gördüm. Ben halifelik işini şu (ehli şûra olan) altı kişiye[123] havale ediyorum." dedikten sonra: "Ah keşke şu iki kişiden biri yaşayıp sağ olsaydı da bu işi ona havale edebilseydim, onlara güvenirdim. Bunlar Ebu Huzeyfe'nin mevlası Salim ile Ebu Ubeyde b. Cerrah'tır." dedi.[124]
Abdullah b. Amr (r.a.) der ki: Rasulullalı (s.a.v.) Efendimiz:
Kur'anı şu dört kişiden, Abdullah b. Mesud, Übeyy b. Ka'b, Muaz b. Cebel ve Ebu Huzeyfe'nin azatlısı Salim/den okumasını isteyin." buyurdu.[125]
Vakidi kendine has senedi ile Muhammed b. Kays b. Şemmas'ın şöyle dediğini nakleder: Yemame harbinde müslümanlar gerileyince Ebu Huzeyfe'nin azatlısı Salim: "Rasulultah'la olduğumuzda biz böyle yapmazdık" deyip kendisi için bir siper kazıp içine girdi. Muhacirlerin bayrağı o gün ondaydı. Sonra şehit düşene kadar çarpıştı. Yıl hicri on ikinci senesi idi.[126]
Ubeyd b. Ebi'l Ca'd, Abdullah b. Şeddâd b. El-Hâd'dan naklediyor: Salim (r.a.) Yemame harbinde şehit düşünce Ömer (r.a.) onun mirasını sattı. İki yüz dirhem tutan parayı götürüp annesine vererek: "Bunu
harca!" dedi.[127]
Bir başka rayı de: "Salim ile Mevİasının başları birbirlerinin ayaklan yanında Ölü olarak bulundular" diye nakleder. Salim (r.a.) Bedir harbine ve diğer gazalara katılmıştı.[128]
Şucâ B.Vehb (R.A.)[129]
Künyesi Ebu Vehb Rabia el-Esedi'nin oğlu olup, Muhacirlerden ve Bedir savaşına katılanlardan biriydi. Geyet uzun boylu ince ve kamburca biriydi. Habeşistan'a göç etmişti. Denildiğine göre "Rasulullah (s.a.v.) onunla Evs b. Havli'yi kardeş yapmıştı"[130]
Nebi (s.a.v.) onu yirmi dört kişilik bir seriye'nin başında cihada yollamıştı. Onlar da epeyce koyun ve sığır ele geçirdiler.[131]
Şucâ'a (r.a.) Efendimiz tarafından Şam diyarındaki Fe-öuta'da hüküm süren Ğassanî emiri Haris b. Ebi Şemir'e elçi olarak gönderilmişti. Haris müslümanlığı kabul etmedi ama Hacib-i Müray İslâm dinine girdi. [132]
Şucâ'a Bedir ve diğer gazalara katıldı. Yemame harbinde kırk küsur yaşındayken şehid olmuştur.[133]
Şucâ'a, Abdi Şems oğulları ile anlaşmalı idi.[134]
[116] Fesevi, Tarih 3/85; Buhari, T. Kebir 4/107 tere. No 2131; İbnu Kuteybe, El-Mearif s. 273; Cemheretu Ensabu'l Arab 77; El-Muhabber 7, 72; Ensabıı'l Eşraf 1/224, 239, 258, 264, 270, 297,469; Ebu Nuaym, Hilye 1/176
[117] Müslim, Rıdâ 1453; Nesai, Nikah 6/105; Müsned 6/201; Ebu Davud 2061; îbni Mace 1943; Abdürrezzak, Musannef 13886, 13887; Malik, Muvattah.no 1284 Mevzunun anlaşılması için Muvatta rivayetini tam verdim:
Malik ve diğerleri "Büyüğün emmesi ile süt kardeşliği olur mu" babında Urve'den şu rivayeti yapar:
-Ebu Huzeyfe b. Utbe Efendimiz'in Ashabından olup Bedİr'e katılmış biridir. Sa-lim'i oğul edinmişti ki, ona Ebu Huzeyfe'nin mevlası denilirdi. Nitekim Rasulullah (s.a.v.) de Zeyd b. Harise'yi oğul edinmişti. Ebu Huzeyfe artık Salim'i oğlu gibi gördüğü için kardeşinin kızı Falıma binti Veiid ile evlendirmiş idi. Bu kadın ilk muhacirlerden olup Kureyş'in en faziletli dullarından biriydi. Allah Zeyd b. Harise hakkında "Artık (oğulluklarınızı) kendi babalarının adıyla çağırın, zira Allah katında bu daha doğrudur. Eğer onların babalarını bilemiyorsanız onlar dinde sizin kardeşiniz ve mevlanizdır." (Ahzab 5) ayetini İndirince bu oğullukların hepsi babalarına verildi. Babalan bilinemeyenler de eski efendilerine verildi. İşte Sehle binti Süheyl (Ebu Huzeyfe'nin hanımı) Efendimiz (s.a.v.)'e geldi ve: "Ya Rasulullah! Biz Salim'i oğlumuz kabul ederdik. Benim başım açıkken bile yanıma girerdi. Bizim sadece tek odamız var. Onun bu durumunda ben ne yapayım?" deyince Efendimiz: "Sen onu beş kere emzir, böylece sütü ile sana (nikahan) haram olur." buyurdu. O da Öyle yaptı. Artık Salim'i oğlu sayıyordu. Hz Aişe kendi yanına girmesini istediği kimseler için bu hükmü esas alır (kendi evladı ve sütü olmadığı için) bacısı Ümmü Gülsüm'le oğlan kardeşlerinin kızlarına bu yanına gelmelerini istediği kimseleri emzirmelerini söylerdi. Ama Efendimizin diğer hanımları bu yaşta bir emzirme ile kimseyi yanlarına alamayacaklarını söyleyip: "Hayır! Vallahi Rasulullah'ın Sehle'ye emrettiğini biz sadece Salim'in emzirilmesine tahsis edilmiş bir olay görüyoruz. Hayır vallahi bu emme ile kimse yanımıza giremez." diyorlardı. Lakin bu rivayet munkatı'dır.
[118] bni Sa'd, Tabakat 3/87
[119] İbni Sa'd 3/87
[120] Müsned 6/165; Hakim 3/226; Ebu Nuaym, Hilye 1/371
[121] Buhar, Ezan h.no 692, 7175; İbni Sa'd 3/87, 88; Ebu Nüaym, Hilye 1/177
[122] İbni Sa'd, Tabakat 3/88: (orada Muaz b. As iie de ahiret kardeşi yaptı, der) Zehebi, Siyer-i A'lamu'n Nubela 1/169 da bu rivayetin "mıınkatı" olduğunu söyler. Ayrıca bu Vakidi'nin haberidir.
[123] Orijinal Arapça baskıda Sitte - kelimesi Sürme gibi yazılmış, ki yanlıştır. Biz doğrusunu esas aldık.
[124] Müsned 1/20; Zehebi, Siyer-i A'lami'n Nübela 1/170'te "Ravi Ali b. Zeyd b. Cüd'an 'ieyyinüıfl hadis-hadis gevşek biridir". Eğer bu haber sahih ise, bu iki zatın Ömer katında çok yüce sayıldığını gösterir ki, bu da Hz Ömer'in Kureyşli olmayanların halifeliğini caiz gördüğünü gösterir." der. Lakin Dr. Abdüsseiam Tedmurî'nin dipnotunda yanlışlıkla -ya da dizgi hatası olarak "görmediğini" diye basılmış.
[125] Buhari Fedailu Ashabi'n Nebiyyi 4/218; menakibu'l Ensar 4/228; Müslim 4/1918 rakam 118; Müsned 2/189,
[126] İbnu Sa'd, Tabakat 3/88. Bu haber Yemame harbi bahsinde geçti.
[127] İbni Sa'd, Tabakat 3/88. Metinde "Ömer sattı" şeklinde yanlış dizilme var. Biz İbni Sa'd'ı esas aldık. Hakim'in (3/226) Urve'den naklinde "kadın bu malları 'ben onun mallarını Allah için sadaka yaptım' diye geri çevirdi. Ömer de onu alıp Allah yoluna sarf etti" diye geçer.
[128] Hakim, Müstedrek 3/225; Tabakatı Kübra 3/88; S. Alânıu'n Nübela 1/169
İmam Zehebi, Tarihü’l İslam, Cantaş Yayınları 5/68-71
[129] Şucaa (r.a.) için bak: İbnu Sa'd 5/94; Ensabu'l Eşraf 1/200; Tarihi Halife 79, 98, 111; El-Cerh ve't Ta'dil 4/378; El Muhabber 72, 76; ÜsdÜ'İ Ğabe 3/386; Ei-Vafi bi'l Vefeyât 16/116, 117; El-Ikdu's Semîn 15/5
[130] İbnu Sa'd 3/94
[131] İbnu Sa'd, Tabakat 3/95
[132] İbnu Sa'd Tabakat 3/94
[133] İbnu Sa'd, Tabakat 3/95; Halife, Tarih s. 111
[134] [134] İmam Zehebi, Tarihü’l İslam, Cantaş Yayınları 5/771-72