sidretül münteha
Sat 11 June 2011, 03:10 pm GMT +0200
5- SAHÎH - HASEN - ZAYIF HADÎSLER ARASINDA MÜŞTEREK OLAN ISTILAHLAR
Bu müşterek ıstılahlar kısmında, üç ana bölümden birine girmediğini, aksine sahîh, hasen ve zayıf gruplarından her birine aynı derecede şâmil olup bunların adı ve sıfatı olabildiğini - istikra ve araştırma yoluyla - anladığımız ıstılahlardan bahs edeceğiz.
Bu ıstılahlar yirmi tanedir. Bunlardan asıl üzerinde durmak istediğimiz de mevkuf ve matku hadîslerdir. Biz bu ikisine bâzan sahîh ve hasen, bâzan da zayıf demekte bir beis görmüyoruz. Geri kalan onsekiz ıstılah da şunlardır: Merfu, Müsned, Muttasıl; Mü'ennen, Mu'an'an, Mu'allak; Ferd, Garîb; Aziz, Meşhur, Müstefİz; Âlî, Nazil; Tâbi', Şâhid; Müdrec; Müselsel, Musah h af.
Ad ve vasıfları arasında kolayca mukayese yapabilmek için bu ıstılahlardan bir kısmını birbirine yakın olmaları itibariyle üçlü gruplar hâlinde, diğer bâzılarını da birbirinin aksi ve mukabili olmaları bakımından ikili gruplar hâlinde inceleyeceğiz. Yalnız son üç ıstılahı müstakil olarak tetkik edeceğiz; zîrâ müdrec, müselsel ve musahhaf arasında bir yakınlık veya birbirinin mukabili olma durumları bahis mevzuu değildir. Bunların, birbirine daha fazla yaklaşmasına imkân olmayan açık birer mânâları vardır.[758]
[758] Dr. Subhi es-Sâlih, Hadis İlimleri ve Hadîs Istılahları, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 181.