Safa ile Merve Arasındaki Say

1168- Urve'den rivayet edilmiştir:

“Âişe'ye:

“Öyle zannediyorum ki, bir adam, Safa ile Merve arasında sa'y yapmaz­sa zararı olmaz” dedim. Aişe:

“Niçin?” diye sordu. Ben de:

“Çünkü yüce Allah,

“Safa ile Merve tepeleri, Allanın emrine itaati belir­lemek için koyduğu işaretlerdendir” [357] buyurmaktadır” dedim. Bunun üzerine Aişe:

“Allah Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y yapmayan bir kimsenin, haccını ve umresini tamam kılmamıştır. Eğer bu ayetin hükmü, senin dediğin gibi sa'y mubah olsaydı, ayet “Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y etmemekte bir günah yok­tur” şeklinde olurdu. Bu ayetin ne hususta indiğini bilir misin? Bu ayet, ancak şu hususta inmiştir:

Ensar, cahiliye döneminde deniz kenarında buiunan İsaf ile Naile adında iki put için ihrama girip sonra Mekke'ye gelip Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y yaparlardı. Sonra da traş olurlardı.

İslam gelince, Ensar, cahiliye döneminde yaptıklarına bakarak Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y yapmaktan çekindiler. İşte bunun üzerine Yüce Allah,

“Safa ile Merve tepeleri, Allanın emrine itaati belirlemek için koyduğu işaretler­dendir” [358] ayetini indirdi. Böylece onlar, Safa ile Merve tepeleri ara­sında sa'y yaptılar” dedi. [359]

1169- Enes b. Mâlik (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

“Ensar, cahiliye döneminden kalan adetlerinden dolayı Safa ve Merve tepeleri arasında sa'y yapmaktan çekindiler. Bunun üzerine yüce Allah'ın;

“Safa ile Merve tepeleri, Allanın emrine itaati belirlemek için koyduğu işaretlerdendir. Dolayısıyla kim hac yada umre yaparsa bu ikisinin arasını sa'y etmesinde bir günah yoktur” [360] ayeti indi. [361]

Açıklama:

İslamiyet geldikten sonra İsaf, Naile, Menat da dahil bütün putlar kırıldığı için Ensar, putlara ait bütün hatıraların silinip gitmesi lazım geldiğini düşünerek İslamiyet'ten sonra Safa ile Merve arasında sa'y etmenin kaldırılacağını zannediyorlardı. Bu düşüncelerle, Hz. Pey­gamber (s.a.v.)'den Safa ile Merve arasında sa'y etmenin hükmü sorulunca, yüce Allah, Baka­ra: 2/158. ayeti indirmiştir.

Bu iki tepe arasında koşmak, aslında Hz. İbrahim'in hanımı Hacer iie ilgili bir hatıradır. Hz. İsmail'in annesi Hacer, su bulmak için çocuğunu Harem'in bulunduğu yere koyup iki tepe arasın­da koşmaya başladı. Bu sırada Allah'ın yardımı yetişmiş ve Zemzem kuyusunun yerinden su fış­kırmıştı. İşte onun hatırası için bu iki tepe arasında koşmak, haccın ibadetleri arasına konulmuştur.

Bu koşma, Allah'ın yardımının insanlara yetişeceğinin bir simgesidir.

Safa ile Merve arasında koşmak, Mâliki ve Şafiî mezheplerine göre farz iken, Hanefilere göre vaciptir.

[357] Bakara: 2/168.

[358] Bakara: 2/168.

[359] Buharı, Hac 79, Ebvâbu'l-Umra 10, Tefsiru Sure-i Bakara 21, Tefsinı Sure-i Necin 3; Ebu Dâvud, Menâsik 55,  1901; Tirmizî, Tefsiru Sure-i Bakara 12, 2965; Nesâî, Menâsik 168; İbn Mâce, Menâsik 43, 2986; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 6/144, 162, 163, 227.

[360] Bakara: 2/168.

[361] Buhâri, Hac 80, Tefsiru Sure-l Bakara 21; Tirmizî, Tefsiru'l-Kur'an 3, 2966.

Esselamu aleykum;
Hac yaparken tabi ki de Safa ile merve arasında say yapmak önemli..İrade için de hac içinde eğitici ve önemli bir davranış çünkü Hz. Hacer bunu yaparken Allah'a tevekkülü ile yapmıştır..Bizler de irademizi ve tevekkülümüzü güçlendirmek amacıyla bu davranışı yapmamız uygun olur diye düşünüyorum...Mevlam razı olsun..Rabbim tevekkülümüzü artırsın..