sidretül münteha
Fri 28 January 2011, 04:38 pm GMT +0200
bbb) Rukû'dan Önce Yetişip Rükû' Yapamama:
imam rukû'a eğilmeden-imama yetiştiği halde, sehven veya izdiham gibi bir sebepten dolayı imam ile birlikte rükû edemeyen kimse hakkında: Kimisi «Eğer, imam secdeye vanncaya kadar rukû'a eğilmezse, rek'at'i kaçırmış olup imam selâm verdikten sonra kaza etmesi lâzım gelir» demiştir [435]. Kimisi «Eğer, imam daha ikinci rek'at'a kalkmamışken imama uyup rukû'unu tamamlayabilirse bir rek'at sayılır» demiştir. Kimisi de «îmam'dan ayrılmaz ve imam ikinci rek'at'ın rükû'undan kalkmadıkça bir rek'at sayılır» demiştir.
Mâlikîler arasında bulunan bu ihtilâfa dair birçok tafsilat bulunmaktadır. Ayrıca bu mes'ele hakkında daha birçok ihtilâflar vardır. Kimisi, unutma ile izdiham halleri arsında, kimisi Cum'a namazı ile diğer namazlar arasında, kimisi, namazın birinci rek'at'ı ile ikinci rek'at'ı arasında hüküm ayırımı yapmıştır.
Bizim maksadımız; mezhepteki tafsilatı ve mezhep içindeki ihtilâfları anlatmak değildir. Biz sadece mes'eleler'in dayandıktan asıl ve kaidelere işaret etmek istiyoruz. Bunun için, bu mes'elede de ihtilâfın sebeplerini araştıracağız, îmama uyanın, namaz hareketlerini imam ile birlikte yapması şart mıdır, değil midir? Şayet şart ise, bu şart -kıyam, rükû' ve iki secde olmak üzere- rek'at'ın her üç hareketinde de şart mıdır, yoksa, bazılarında imamdan
geri kalabilir mi? Sonra imamdan ne kadar geri kalırsa, geri kalmış sayılır? işte ihtilâfın esas menşei bunlardır. «Rek'at'ın her üç hareketini de imam ile birlikte yapmak şarttır. Çünkü eğer şart olmazsa imamdan ileri geri gitmek gibi bir düzensizlik başgösterir. Halbuki Peygamber (s.a.s) Efendimiz:
«Îmam'dan ileri-geri gitmeyin» buyurmuştur» diyenler, «îmama uyan kimse, imamın rükuundan az da olsa bir cüz'üne yetişmezse o rek'at kendisi için rek'at sayılmaz» demişlerdir.
îmam ile birlikte hareket yapmayı rek'at'ın bir kısmında şart görenler de, «imam henüz ikinci rek'at'a kalkmamışken kendi rukû'unu yetiştiren kimse için bu rek'at sayılır. Zira bu kimse imamdan ileri geri gitmiş değildir. Ne zaman ki kendi rükûunu yetiştirmeden imam ikinci rek'at'a kalkar da kendisi imamdan aynlmazsa, o zaman imamdan ileri geri gitmiş olur» demişlerdir.
«îmam ikinci rek'at'ın rukû'una eğilinceye kadar kişi, imamdan ayrılmaz» diyenler ise, imam ile birlikte hareket yapmayı, ne rek'at'ın hepsinde, ne de bir kısmında şart görmüşlerdir. Onlara göre imama uymak için sadece imamın arkasında olmak kâfidir. Bunların, imam ikinci rek'at'ın rükuundan kalkıncaya kadar kendi rükûunu yeti süremedi ği halde imamdan ayrılmayan kimseye rek'at'ı rek'at saymamakta diğerleri ile ittifak etmelerinin sebebi ise: Çünkü bu durumda, kendisi birinci rek'at'ta, imam ise ikinci rek'at'tadır. Bu ise, imamdan ileri geri gitmenin en son haddidir. [436] [/color][/size]
[435] Ebû Hanİfe, bu görüştedir.
[436] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/370-371.