hafiza aise
Thu 28 July 2011, 01:54 pm GMT +0200
F) ORUÇLUNUN BAZI FİİLLERİ
1— Oruçlunun Hanımını Öpmesi:
Hz. Peygamber'in (s.a.), hanımlarıyla cinsî münasebetten sonra cünüb bir halde fecir vaktine kadar durduğu da olmuştur. Fecirden sonra gusleder ve oruç tutardı[143] Ramazan ayında oruçlu iken bazı hanımlarını öperdi, [144]Oruçlunun öpücüğünü suyla mazmaza yapmaya benzetmiştir[145]
Tirmizî der ki: Bazı âlimler nefsine sahip olabiliyorsa oruçlunun öpebileceği, yoksa orucunun selâmette olması İçin öpemeyeceği görüşündedirler. Bu Süfyan, Ahmed ve îs-hak'm görüşüdür. Hafız İbn Hacer, Fethu'1-Bârî (4/131)'de şöyle der: Menî ya da mezî getiriyorsa, oruçlunun oynaşmasında, öpmesinde ve bakmasında âlimler ihtilâfa düş-müştür.Kufeli fakihler ve İmam Şafiî: "Bakma durumu dışında, meni gelirse orucunu kaza eder; mezî gelmesi durumunda kaza etmez." Mâlik ve İshak da: "Bütün bunlarda kaza da gerekir, keffâret de; ancak mezîde keffâret gerekmez, sadece kaza eder." demişlerdir. İbn Kudâme diyor ki: Öper de meni gelirse orucu bozulur, bunda ihtilâf yoktur.
Ebu Davud'un Misda' b. Yahya yoluyla Hz. Âişe'den rivayet ettiği Hz. Peygamber'in (s.a.) oruçlu iken kendisini (Hz. Âişe annemizi) öptüğüne ve dilini emdiğine dair hadise[146] gelince, bu hadis hakkında ihtilâf edilmiştir. Bir grup hadis âlimi, Mısda'ı zayıf bulmuştur. Bu râvi hakkında ihtilâf edilmiş ve onun hakkında es-Sa'dî: "O, yoldan çıkmış ve sapık biridir" demiştir. Bir grup hadis âlimi de hadisi hasen sayıp adı geçen râvi hakkında: "O, güvenilir (sika), doğru sözlü bir insandır" demiştir. Nitekim Müslim, Sahih*inde ondan hadis rivayet etmiştir. Misda' hadisinin senedinde yer alan Muhammed b. Dînâr et-Tâhî el-Basrî de tenkid edilmiştir. Yahya: "Zayıftır" demiştir. Ondan gelen bir başka rivayette "Onun rivayetinde bir sakınca yoktur" şeklinde görüş belirtmiştir. Başkaları da: "Doğru sözlüdür" demişlerdir. İbn Adiyy ise: "Dilini emerdi" sözünü Muhammed b. Dinar'dan başkası söylemez, ifadesini kullanmıştır ki, hadisi bu zât rivayet etmiştir. Yine hadisin senedinde bulunan Sa'd b. Evs hakkında da ihtilâf vardır. Yahya: "O, Basralı, zayıf bir râvidir" derken başkaları, sika olduğunu söylemişlerdir. İbn Hibbân ise Sa'd'ı es-Sikât adlı eserinde kaydetmiştir.
Ahmed b. Hanbel ve ibn Mâce'nin Hz. Peygamber'in (s.a.) cariyesi Meymûne'den rivayet ettikleri hadise gelelim. Meymûne şöyle rivayet eder: "Hz. Peygamber'e (s.a.), hem hanımı hem kendisi oruçlu iken hanımını öpen kişinin durumu soruldu: Orucunu bozmuştur, buyurdu."[147]
Hz. Peygamber'in (s.a.) böyle buyurduğu sahih olarak nakledilmemiş-tir. Senedde, Ebu Yezîd ed-Dınnî vardır ki, bu hadisi Sa'd'ın kızı Meymûne'den rivayet etmiştir. Dârakutnî, Ebu Yezîd için: "O, tanınmamaktadır ve bu hadis de sabit değildir" demiştir. Buharı ise: "Bu hadisi rivayet etmem, bu hadis münkerdir, Ebu Yezîd de meçhul bir râvidir." diyor.
Hz. Peygamber'in (s.a.) gençle yaşlı arasında ayrım yaptığı konusunda gelen rivayetler sahih değildir. Herhangi bir senedle bunu isbat eden bir şey gelmemiştir. Bunlar arasında en ceyyidi, Ebu Davud'un, Nasr b. Ali — Ebu Ahmed ez-Zübeyrî — İsrail — Ebu'l-Anbes — el-Eğarr — Ebu Hureyre senediyle rivayet ettiği şu hadistir: Bir adam Hz. Peygamber'e (s.a.), oruçlunun hammıyla oynaşmasını sordu; o şahsa izin verdi.
Başka birisi geldi ve aynı şeyi sordu; ikinci sorana da yasakladı. İzin verdiği şahıs yaşlı, yasakladığı şahıs ise gençti.[148] İsrail her ne kadar Buharı, Müslim ve diğer Kütüb-i Sitte imamları tarafından delil kabul edilmişse de bu hadisin illeti, İsrail ile el-Eğarr arasında Ebu'l-Anbes el-Adevî el-Küfî'nin bulunmasıdır. Bu şahsın ismi Haris b. Ubeyd'dir. O'nun hakkında bir şey söylememişlerdir.[149]
[144] İmam Malik, Muvatta, 1/292; Buharı, 30/24; Müslim, 1106, Kitâbu's-Sıyâm'da, Oruç iken, Öpmenin Şehveti Galeyana Gelmeyen Kişi Üzerine Haram Olmayışını Beyan Bâ-bı'nda, Hz. Âişe hadisinde şu İfade geçmektedir: "(Peygamber s.a.) Sizin nefsine en hâkim olanınızdı." Hadiste geçen "ereb"; nefsin arzu ve ihtiyacı, anlamına gelmektedir.
[145] Ebu Davud'un (2385) rivayetine göre Hz. Ömer der ki: Coştum ve oruçlu olduğum halde öptüm. Sonra da: "Ey Allah'ın Rasülü, bugün büyük bir hata yaptım. Oruçlu oldu^ ğum halde öptüm." dedim. Rasûlullah: "Su İle mazmaza (gargara) yapmış olsaydın ne olurdu?" diye sordu. "Bunda bir sakınca yoktur." dedim. Rasûlullah (s.a.) da: "Öyleyse onunla uğraşma." buyurdu. İsnadı sahihtir. İbn Huzeyme, (1999), İbn Hibbân, (905) ve Hâkim (41/433) hadisi sahih görmüşler, Zehebî de ona katılmıştır.
[146] Ebu Davud, 2386; ibn Huzeyme, 2003. Senedi zayıftır. Senedinde Muhammed b. Dînâr ve Sa'd b. Evs bulunmaktadır. Her ikisi hakkında da çok söz söylenmiştir. Ebu Davud, İbn Hacer ve başkaları hadisi zayıf bulmuşlardır.
[147] Ahmed, 6/463; İbn Mâce, 1686. Müellifin de söylediği gibi senedi zayıftır.
[148] Ebu Davud, 2387. Senedi hasendir. Mâlik, Muvatta, (I/293)'ında ibn Abbas'tan şöyle nakleder: Oruçlunun öpmesi soruldu. Bu konuda yaşlıya izin verdi. Gence mekruh olduğunu belirtti. İsnadı sahihtir. Abdürrezzak (8418) da, Ma'mer-Âsım b, Süleyman- Ebû Miclez yoluyla gelen rivayette: îbn Abbas'ın yanına, oruçlu iken hanımını Öpmeyi soran yaşlı bir adam geldi ona, izin verdi. Sonra genç birisi geldi, Ona da yasakladı," deniyor. Râvilerİ sikadır. Tahavî (1/346) de Haris b. Amr eş-Şa'bî -Mesrûk yoluyla Hz. Âişe'nin şöyle söylediğini rivayet etmiştir: "Rasûlullah (s.a.) oruçlu iken beni öpmüş ve benimle oynaşmış olabilir. Size gelince; (şehveti) zayıf yaşlı ihtiyar kimselerin bunları yapmasında sakınca yoktur."
[149] Müellifin sözü laf götürür. Biz cerh ve ta'dil imamlarından hiçbirinin râviyi ta'n ettiğini bulamadık. İbn Hibbân onu sika saymaktadır. Kendisinden Şu'be, Mis'ar, İsrail, Ebu Avâne ve başkaları hadîs rivayet etmişlerdir. Şu halde bu râvinin rivayet ettiği hadis hasen demektir.
İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 2/75-77.