sumeyye
Sat 12 February 2011, 02:58 pm GMT +0200
2) Ölümün Hakikati
Madenî, Hayvani Ya da İnsanî Her Suretin Bir Bineği/Kalıbı Vardır:
Bil ki: Madenî, nebatî, hayvani ve insanî her bir suretin, diğerininkinden farklı bir biniti/kalıbı vardır. Keza her birine ait, diğerlerini nkinden farklı bir birincil kemal mertebesi bulunmaktadır. Dış görünüş itibarıyla durum karışıklık arzetse de bu böyledir. Unsurlar [239] küçülüp azlık çokluk bakımından farklı konum, oran ve şekillerde birbiriyle kaynaştığı zaman buhar, toz, duman, ıslak yer, sürülmüş toprak, kor, alev, şule gibi iki unsurdan oluşan maddeler; kokuşmuş çamur, su mercimeği (tuhlub) gibi üç unsurdan oluşan maddeler ve zikrettiğimiz benzer şekillerde dört unsurdan oluşmuş maddeler ortaya çıkar.
Her Bir Surete Ait Mürekkep Özellikler Vardır:
Bu saydığımız şeylere ait, oluştukları unsurların hususiyetlerinden mürekkep bulunan özellikler vardır ve bu özellikler sadece o şeye ait olup bir başkasında bulunmaz. Bu özelliklere “yapı özellikleri (kâinâtu’l-cevv)” denilir. Madenîlik gelir ve mürekkep nesnenin sırtına oturur ve onu kendisine binit/kalıp edinir ve bu şekilde o şeyi madenî özellikler sahibi kılar ve mizacı korur. Sonra nebatîlik (nâmîlik) gelir ve mizacı koruma altına alınan bedeni kendisine binit edinir, unsurların cüzlerini ve onlara ait yapı özelliklerini o şeyin bizzat kendi mizacına dönüştürecek bir kuvvet kılar, böylece beklenti halinde olan kemâl halinin bilfiil ortaya çıkmasını temin eder. Sonra hayvânîlik gelir ve beslenme-büyüme kuvvetlerine sahip olan hevâî ruhu kendisine binit edinir ve arzulanana atılmak, kaçılandan da geri durmak suretiyle his ve irade ile organlarda tasarruf icrasında bulunur.
İnsan Sureti, İnsanî Ruhu (Neşeme) Kendisine Binit Edinir:
Sonra insanilik gelir ve beden üzerinde tasarrufta bulunan nesemeyi kendisine binit/kalıp edinir, insiyakların ve irkilmelerin esasları olan huylara yönelir; onları süsler ve güzel idare eder, onu üst makamdan aldığı şeyler için düzlem (kaide) kılar. Durum ilk bakışta her ne kadar karışık gibi gözükse de, dikkatli bir düşünce sonucunda her sonuç, kendi kaynağıyla irtibatlandırılır ve her suret kendi kalıbı ile diğerlerinden ayrılır.
Her Bir Suret İçin, Varlığını Sürdürebileceği Bir Madde Olması Gerekir:
Her bir suretin, kendisiyle varlığını sürdüreceği bir maddesi olması ve bu maddenin de o surete münasib bir şey olması zorunludur. Şu halde her suretin bir maddesi, bu maddenin de surete has bir özelliği olacaktır. Suret ve madde arasındaki bu ilişki, heykel halindeki mum ile onunla kâim bulunan insan suretine benzer. Mum olmadan insan şeklinin olması mümkün değildir. Bu durumda kim kalkar da, insana mahsus bulunan nefs-i natıka ölüm anında maddeyi mutlak surette terkeder derse saçmalamış olur.
Evet nefs-i natıkanın zâtı ve arazî olmak üzere iki maddesi vardır: Zâti olan neşeme yani hayvanı ruhtur. Arazî olan da dünyevî bedenidir. İnsan öldüğü zaman, dünyevî (arzî) maddenin yok olması nefse (nefs-i natıkaya/ruha) zarar vermez ve o hayvanı ruh (neşeme) maddesiyle var olmaya devam eder. Bu durumdaki nefs-i natıkanın (ruhun) hali, eli kesilmiş bulunan hat üstad ve âşığının durumuna benzer. Böyle biri, her ne kadar fiilen yazamasa bile onda yazı kabiliyeti aynı şekilde duruyordur. Yürüme yeteneğine sahip olan bir kimsenin ayaklarının kesilmesi, işitme ve görme kabiliyetine sahip bir kimsenin işitme ve görme organlarını yitirmesi halleri de böyledir. [240]
[239] Unsurlar (ç. anâsır): Ateş, su, toprak ve havadır. (Ç)
[240] Yani melekeye sahip olmak ayrı, o melekeler sayesinde bir iş yapmak ayrıdır. Organlar, sadece fiillerin işlenmesinde araç olmakta, hiçbir zaman yeteneklerin kaynağı olmamaktadır. Dolayısıyla nefs-i natıkanın sahip olduğu bu yetenekler organların ortadan kalkmasıyla yok olmaz; onlar var olmaya devam ederler. (Ç)