hafiza aise
Tue 22 March 2011, 12:04 pm GMT +0200
12. Olgunlaştığı Meydana Çıkıncaya Kadar Meyveyi Satmanın Yasaklanması
196. Abdullah ibn Ömer (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir:
Resulullah (s.a.v) şöyle buyurmaktadır:
Olgunlaştığı meydana çıkıncaya kadar meyveyi satmayın. Yaş hurmanın da, kuru hurma karşılığında satmayın. [140] {Birinci rivayet)
Salim der ki: Bana, Abdullah ibn Ömer, Zeyd ibn Sâbit'ten naklen şöyle haber verdi:
"Resulullah (s.a.v), yaş hurmanın, kurusuyla değiştirilmesini yasakladıktan sonra, ariyyenin (belirli bir ağaçtaki yaş hurmanın, yerdeki) yaş yada kuru hurmayla değiştirilmesine izin verdi. Bundan başkasına izin vermedi.[141]
Konu ile ilgili bir rivayet ise şu şekildedir:
"Resulullah (s.a.v), olgunlaştığı meydana çıkıncaya kadar meyveyi satmayı yasakladı. [142] (Bunu,) hem satıcıya ve hem de alıcıya yasakladı.[143] (I-kinci rivayet)
Yine konu ile ilgili diğer bir rivayet ise şu şekildedir:
Peygamber (s.a.v), olgunlaştığı meydana çıkıncaya kadar meyveyi satmayı yasakladı.
(Abdullah ibn Ömer'e,) meyvenin (ne zaman) olgunlaştığı sorulduğu zaman:
(Olgunlaşıp) afete uğraması (ihtimalinin) gitmesine kadar demektir1 diye cevap verdi.[144] (Üçüncü rivayet)
Bu rivayetler, Buhârî ile Müslim'in (naklettiği) rivayetlerdir.
Ebu Dâvud, ikinci rivayeti nakletmiştir.
Nesâî'de, birinci ve ikinci rivayeti nakletmiştir.
Yine Müslim'in, Ebu Davud'un, Tirmizî'nin ve Nesâî'nin konu ile ilgili bir rivayeti ise şu şekildedir:
Resulullah {s.a.v), meyvesi olgunlaşıncaya kadar hurmayı, danesi be-yazlaşip afetten emin oluncaya kadar başağıyı satmayı yasakladı. (Bunu,) hem satıcıya ve hem de alıcıya yasakladı. [145]
Yine Müslim'in konu ile ilgili başka bir rivayetinde Resulullah (s.a.v) şöyle buyurmaktadır:
"Meyveyi, olgunlaştığı ortaya çıkıp afetten kurtuluncaya kadar satmayın.
(Abdullah ibn Ömer:) '(Meyvenin) olgunlaştığının ortaya çıkması; meyvenin kızarması ve sararmasıdır' dedi.[146]
Yine Müslim'in ve Nesâî'nin bir rivayetinde, Olgunlaştığı meydana çıkıncaya kadar" ifadesi yer alıp bundan sonra herhangi bir ilave yapılmamıştır. [147]
[140] Buhârî, Büyü1 82, 87; Müslim, Büyü149, 51-52 (1534), 50 (1535); Ebu Dâvud, Büyü' 22 (3367); Tirmizî, Büyü1 15 (1226, 1227); Nesâî, Büyü1 28, 40; İbn Mâce, Ticârât 32 (2214); Ahmed b. Hanbei, 2/61
[141] Buhârî, Büyü1 82
[142] Meyvenin olgunlaşmasından maksadın ne olduğu hususunda değişik görüşler ileri sürülmüştür:
1. Meyvenin kızarmaya veya sararmaya başlaması, yani olgunlaşmaya başlamasıdır. Bu Şâfiîlerin görüşüdür.
2. Afetten ve bozulmaktan zarar görmez duruma gelmesidir. Bundan maksat; çürüme, dökülme ve hastalanma vaktini geçirmesidir. Bu, Hanefilerin görüşüdür.
3. Meyvelerin işe yarar hale gelmesi. Bundan maksat; meyvenin, örneğin hayvan yemi olacak duruma gelmesi değil, istenilen kıvama gelmesidir. Bu da, Kastallanî'nin görüşüdür.
Bu hadiste konu edilen satış, şüphesiz ağacın dalındaki meyveyle İlgilidir.
Diğer üç mezhebin görüşünün aksine Hanefılere göre; henüz olgunlaşmanın meydana çıkmadığı meyveyi sarmak caizdir. Çünkü Hanefılere göre mutlak olan akid, meyvenin hemen toplanmasını gerektirir. Bu da, henüz olgunlaşmanın meydana çıkmadığı meyveyi hemen toplamak şartıyla satmak gibidir, (ç)
[143] Müslim, Büyü1 49 (1534)
[144] Buhârî, Zekat 58
[145] Müslim, Büyü' 50 (1535); Ebu Dâvud, Büyü1 22 (3368); Tirmizî, Büyü115 (1126); Nesaı, Büyü' 40
[146] Müslim, BüyÛ'51 (1534)
[147] Müslim, Büyü' 51 (1534); Nesâî, Büyü' 28