müzzemmil
Mon 19 September 2011, 09:45 pm GMT +0200
Nefs'in "Cins, Tür" Anlamında Kullanılması
Kur'an-ı Kerîm'in zengin kullanım biçimlerinden biri de Nefs'in geçen tüm mânâlarının yanısıra, bir de "cins, tür" anlamında kullanılmış olmasıdır. Allâh’ü Teâlâ şöyle buyurur:
"Andolsun, içinizden (kendi nefsinizden) size öyle bir peygamber geldi ki; sizin sıkıntıya uğramanız ona ağır gelir; size düşkün, mü'minlere şefkatli, merhametlidir." [149]
Buradaki "içinizden (yani kendi nefsinizden)" sözü; "kendi içinizden, kendi cinsinizden; melek değil, insan türünden, aslı ve soyu belli" [150] demektir.
Bursevî de buradaki Nefs'i şöyle açıklamıştır:
"Yani, sizin gibi olan insan cinsinden; meleklerden, v.b. başka varlıklardan değil. Bu, o peygamberden nefret etmemeniz, ona uymaktan geri durmamanız ve o bizim cinsimizden olmadığı için ona uymaya gücümüz yetmiyor, dememeniz içindir." [151]
"(Allah) size kendinizden (kendi nefsinizden) bir misâl verdi..." [152] âyetindeki "Nefs" sözü de "cins, tür" anlamındadır. [153]
"O'dur ki; sizi bir tek Nefs'ten yarattı; gönlü ısınsın diye ondan eşini var etti..." [154]
"Âdem nefsi, beşerî Nefs veya insanî Nefs denen o bir tek Nefs'in eşi olan dişisini, yani Havva'yı da ondan var etti ve onun cinsinden kıldı... Erkek bir tür insan, kadın bir tür insan olmakla birlikte her ikisi de aynı kökten, aynı cinstendir." [155]
"(Allah) sîze, sizin nefsleriniz (cinsin)den eşler var etti..." [156] âyet-i kerîmesindeki Nefs de cinsi ifade eder. Bu; "siz, erkeğiniz ve dişinizle iki ayrı Nefs'ten değil, bir Nefs türündensiniz. Allah onun eşini de onun nefsinin cinsinden var etti" [157] demektir,
Başka bir âyette de şöyle buyrulur:
"...(Allah) size kendi nefsinizden çiftler ve hayvanlardan da çiftler yaratmıştır. Bu (düzen içi)nde sizi üretiyor..," [158]
Bu âyette geçen "kendi nefsinizden" sözü de; "kendi cinsinizden, yine insan olarak" [159] demektir. [160]
[149] Tevbe: 9/128.
[150] Elmalılı, A.g.e., c.IV, s. 433,
[151] Bursevî, A.g.e., c. II., s.121 ,
[152] Rûm: 30/28
[153] Mehmed Ali Aynî, A.g.m., s. 50.
[154] Araf: 7/189.
[155] Elmalılı, A.g.e., c. IV, s. 189.
[156] Nahl: 16/72.
[157] Elmalılı, A.g.e., c. IV, s. 189.
[158] Şûra: 42/11.
[159] Elmalılı, A.g.e., c. VII, s. 13.
[160] Ahmet Ögke, Kur'an'da Nefs Kavramı, İnsan Yayınları: 35.