hafiza aise
Fri 26 November 2010, 01:49 pm GMT +0200
Namazın Sünnetleri
Namazın sünnetleri 'kavİî/sözlü ve fiilî/uygulamalı' olarak İki kısımdır.
Kavli / Sözlü Sünnetler
1. Fâtiha'dan Sonra Kıraat:
İlk iki rekâtta Fatiha'yı okuduktan sonra bir sûre okumak -âlimlerin icmâsıyla- sünnettir. Aynı şekilde üçüncü ve dördüncü rekâtlarda da -bazen- okumak sünnettir.
Hanefî mezhebine göre, farz namazların ilk iki rekâtında, vitir ve nafile namazların her rekâtında Fâtiha'dan sonra bir küçük sûre, ya da üç kısa veya bir uzun âyet okumak vaciptir. [449]
Ebû Katâde (radiyaliâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sallal-lâhu aleyhi ve seîlem) öğle ve ikindi namazının ilk iki rekâtında fatiha ve bir sûre okurdu. Bazen ayetleri bize işitürirdi. Son iki rekâtta ise Fatiha okurdu.[450]
Üçüncü ve dördüncü rekâtlarda kıraatle ilgiii olarak, Ebû Sâîd (radiyaliâhu anh)'den şöyle rivayet edilmiştir; 'Peygamber (sallaliâhu aleyhi ve sellem) öğle namazının ilk iki rekâtının her rekâtında otuz ayet kadar okuyordu. Son iki rekâtında ise on beş ayet kadar okuyordu .[451]
Bu hadisten, ilk iki rekâttaki kıraatin, son iki rekâttaki kıraatten daha fazla olmasının müstehap olduğu anlaşılmaktadır.
Aynı zamanda bu hadisten, namazdaki kıraati, tertii [452] İle manasını düşünerek yapmanın müstehap; acele ve hızlı okumanın mekruh olduğu anlaşılmaktadır. Bu konuda âîimîer icmâ etmiştir. Çünkü Yüce Allah 'Kuranı tertii ile yavaş yavaş oku [453] buyurmuştur.
Rahmet ve azap ayetleri okunduğunda; rahmet ayetlerinde istekte bulunmak, azap ayetlerinde sığınmada bulunmak müstehaptır.
Huzeyfe (radiyaliâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sallaliâhu aleyhi ve sellem) ile birlikte bir gece namaz kıldım. Bakara ile başladı. ... yavaş yavaş okuyordu. Teşbih âyeti geçtiği zaman, teşbih ediyor; istek ayetleri geçtiği zaman istekte bulunuyor; sığınma ayetleri geçtiği zaman da sığınıyordu. Daha sonra da rükû yaptı.[454]
Namazda 'Sebbih İsme Rabbike'l-A'lâ I Yüce Rabbinin adını teşbih et' [455] âyeti okunduğu zaman 'subhânallah' demek müstehaptır.
Eleyse zâlike bi kadirin alâ en yuh'yiyel-meutâ Bunları yapan ölüleri diriltmeğe gücü yetmez rni? [456] ayetini okuduğun zaman 'Subhaneke belâ / Evet, Senin Sânın Yücedir' demek m üste haptır.
Bu iki âyet-i kerime okunduktan sonra böyle söylenmesini bildiren deliller vardır.
Eleyse'llâhu bi ahkemi'l-hâkimîn /Allah, hakimler hakimi değil midir? [457] ayeti okunduğunda 'belâ ve ene ala zâlike mine'ş-şâhidîn / evet, ben buna şahitlik edenlerdenim' demek meşru değildir.
Müellif her ne kadar bu konuda hadis bulunmadığını gerekçe göstererek, 'belâ ve ene ala zâlike mine'ş-şâhidîri denilmesinin meşru olmadığın: ileri sürmüş ise de, imam Kurtubî, tefsirinde İbn Abbâs ve Ali bin Ebî Tâlîb (radi-yallâhu anhumâ)'nın Eleyse'llâhu bi ahkemi'l-hâkimîn' âyetini okuduktan sonra 'belâ ve ene alâ zâîike mine'ş-şâhidîn' dediklerini zikretmektedir. Ayrıca İmam Tirmîzî, Ebû Hureyre (radiyallâhu anh)'ten şu rivayeti naklet-miştir; 'Her kim, «Ve't-Tîni ve'z-Zeytûn» sûresini okuyup Eleyse'llâhu bi ahkemi'l-hâkimîn' âyetini söylerse, 'belâ ve ene alâ zâlike mine'ş-şâhidîn efesin.[458]
Fe bi eyyi hadîsin ba'dehû yu'minûn / Kufân'dan başka hangi söze inanacaklar [459] âyetini okunduğu zaman 'âmenna biüâh / Allah'a iman ettik' demek meşru değildir.
İmam, 'lyyâke na'budu ve iyyâke nes'taîn / yalnız sana kulluk eder, yalnız senden yardım dileriz' ayeti okunduğu zaman "ısteantu billah /Allah'tan yardım dilerim' demek meşru değildir.
Çünkü bu ayetler okunduğu zaman, böyle denilmesini bildiren her hangi bir hadis sabit değildir.
[449] El-Mûsilî, el-İhtiyâr, 1/56-57.
[450] Müslim, 421; Bu rivayete benzer bir rivayet için bkz. Buhârî, 759.
[451] Müslim, 452.
[452] Tertîl: Harfleri ve kelimeleri güzel telaffuz ederek, ağır ağır ve tane tane okumaktır. (Çev.)
[453] Müzemmil, 4.
[454] Müslim, 1/536.
[455] A'lâ, 1.
[456] Kıyâme, 40.
[457] Tîn, 8.
[458] Bkz. el-Câmi'Li Ahkâmi'l-Kurân, 20/79.
[459] MüTselât, 50.
Namazın sünnetleri 'kavİî/sözlü ve fiilî/uygulamalı' olarak İki kısımdır.
Kavli / Sözlü Sünnetler
1. Fâtiha'dan Sonra Kıraat:
İlk iki rekâtta Fatiha'yı okuduktan sonra bir sûre okumak -âlimlerin icmâsıyla- sünnettir. Aynı şekilde üçüncü ve dördüncü rekâtlarda da -bazen- okumak sünnettir.
Hanefî mezhebine göre, farz namazların ilk iki rekâtında, vitir ve nafile namazların her rekâtında Fâtiha'dan sonra bir küçük sûre, ya da üç kısa veya bir uzun âyet okumak vaciptir. [449]
Ebû Katâde (radiyaliâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sallal-lâhu aleyhi ve seîlem) öğle ve ikindi namazının ilk iki rekâtında fatiha ve bir sûre okurdu. Bazen ayetleri bize işitürirdi. Son iki rekâtta ise Fatiha okurdu.[450]
Üçüncü ve dördüncü rekâtlarda kıraatle ilgiii olarak, Ebû Sâîd (radiyaliâhu anh)'den şöyle rivayet edilmiştir; 'Peygamber (sallaliâhu aleyhi ve sellem) öğle namazının ilk iki rekâtının her rekâtında otuz ayet kadar okuyordu. Son iki rekâtında ise on beş ayet kadar okuyordu .[451]
Bu hadisten, ilk iki rekâttaki kıraatin, son iki rekâttaki kıraatten daha fazla olmasının müstehap olduğu anlaşılmaktadır.
Aynı zamanda bu hadisten, namazdaki kıraati, tertii [452] İle manasını düşünerek yapmanın müstehap; acele ve hızlı okumanın mekruh olduğu anlaşılmaktadır. Bu konuda âîimîer icmâ etmiştir. Çünkü Yüce Allah 'Kuranı tertii ile yavaş yavaş oku [453] buyurmuştur.
Rahmet ve azap ayetleri okunduğunda; rahmet ayetlerinde istekte bulunmak, azap ayetlerinde sığınmada bulunmak müstehaptır.
Huzeyfe (radiyaliâhu anh) anlatıyor; 'Peygamber (sallaliâhu aleyhi ve sellem) ile birlikte bir gece namaz kıldım. Bakara ile başladı. ... yavaş yavaş okuyordu. Teşbih âyeti geçtiği zaman, teşbih ediyor; istek ayetleri geçtiği zaman istekte bulunuyor; sığınma ayetleri geçtiği zaman da sığınıyordu. Daha sonra da rükû yaptı.[454]
Namazda 'Sebbih İsme Rabbike'l-A'lâ I Yüce Rabbinin adını teşbih et' [455] âyeti okunduğu zaman 'subhânallah' demek müstehaptır.
Eleyse zâlike bi kadirin alâ en yuh'yiyel-meutâ Bunları yapan ölüleri diriltmeğe gücü yetmez rni? [456] ayetini okuduğun zaman 'Subhaneke belâ / Evet, Senin Sânın Yücedir' demek m üste haptır.
Bu iki âyet-i kerime okunduktan sonra böyle söylenmesini bildiren deliller vardır.
Eleyse'llâhu bi ahkemi'l-hâkimîn /Allah, hakimler hakimi değil midir? [457] ayeti okunduğunda 'belâ ve ene ala zâlike mine'ş-şâhidîn / evet, ben buna şahitlik edenlerdenim' demek meşru değildir.
Müellif her ne kadar bu konuda hadis bulunmadığını gerekçe göstererek, 'belâ ve ene ala zâlike mine'ş-şâhidîri denilmesinin meşru olmadığın: ileri sürmüş ise de, imam Kurtubî, tefsirinde İbn Abbâs ve Ali bin Ebî Tâlîb (radi-yallâhu anhumâ)'nın Eleyse'llâhu bi ahkemi'l-hâkimîn' âyetini okuduktan sonra 'belâ ve ene alâ zâîike mine'ş-şâhidîn' dediklerini zikretmektedir. Ayrıca İmam Tirmîzî, Ebû Hureyre (radiyallâhu anh)'ten şu rivayeti naklet-miştir; 'Her kim, «Ve't-Tîni ve'z-Zeytûn» sûresini okuyup Eleyse'llâhu bi ahkemi'l-hâkimîn' âyetini söylerse, 'belâ ve ene alâ zâlike mine'ş-şâhidîn efesin.[458]
Fe bi eyyi hadîsin ba'dehû yu'minûn / Kufân'dan başka hangi söze inanacaklar [459] âyetini okunduğu zaman 'âmenna biüâh / Allah'a iman ettik' demek meşru değildir.
İmam, 'lyyâke na'budu ve iyyâke nes'taîn / yalnız sana kulluk eder, yalnız senden yardım dileriz' ayeti okunduğu zaman "ısteantu billah /Allah'tan yardım dilerim' demek meşru değildir.
Çünkü bu ayetler okunduğu zaman, böyle denilmesini bildiren her hangi bir hadis sabit değildir.
[449] El-Mûsilî, el-İhtiyâr, 1/56-57.
[450] Müslim, 421; Bu rivayete benzer bir rivayet için bkz. Buhârî, 759.
[451] Müslim, 452.
[452] Tertîl: Harfleri ve kelimeleri güzel telaffuz ederek, ağır ağır ve tane tane okumaktır. (Çev.)
[453] Müzemmil, 4.
[454] Müslim, 1/536.
[455] A'lâ, 1.
[456] Kıyâme, 40.
[457] Tîn, 8.
[458] Bkz. el-Câmi'Li Ahkâmi'l-Kurân, 20/79.
[459] MüTselât, 50.