sidretül münteha
Fri 28 January 2011, 04:44 pm GMT +0200
B- Namazı Kaza Etmenin Şekli:
Kaza kaç çeşittir ve nasıldır, mevzuuna gelince: Namazın kazası -tamamını kaza ve bir kısmını kaza olmak üzere- iki çeşittir. Birinci çeşit kazaya-dair bahsimizde, bu kazanın keyfiyetini, şartlarını ve hangi vakitlerde kılına-bildiğini araştıracağız:
Namazın tamamı kaza edildiği zaman, eğer kaza da edanın vasfında ise kaza da tıpkı eda gibidir. Yok eğer hazarda unutulup da yolculukta hatırlanan veyahut yolculukta unutulup da hazarda hatırlanan namaz gibi- eda ile kazanın vasıflan değişik ise bu kazanın keyfiyetinde üç görüş vardır. Kimisi, hatırlama vaktini nazara almayıp «Geçen namazın vasfı ne ise o vasfa göre kaza edilir» demiştir [425]. îmam Mâlik ile tabileri bunu benimser. Kimisi «Geçen namazın vasfı ne olursa olsun hep hazar namazı olarak kaza edilir» demiştir. Bu da îmam Şafii'nin görüşüdür. Kimisi de, kişinin içinde bulunduğu durumu nazara alarak «Geçen namaz hazarda hatırlanırsa hazar namazı gibi, yolculukta hatırlanırsa yolculuk namazı gibi kaza edilir» demiştir. «Kaza da eda gibidü» diyenler, sıhhatte iken geçirdiği namazı hastalıkta veya hasta iken geçirdiği namazı sıhhatte hatırlayan kimseye kıyas yaparak içinde bulunulan durumu nazara alıp hükmü, duruma göre vermişlerdir. «Kaza borç gibidir» diyenler, kaza edilen namaza, unutulmuş olan namazın vasfını vermişlerdir. «Unutulmuş olan namazın vasfı ne olursa olsun hep hazar namazı olarak kaza edilir» diyenler ise, namazın birinde vasfı, birinde durumu nazara almışlardır. Yani, hazarda unutulan namazın yolculukta hatırlandığı zaman kaza edilen namazın vasfım, yolculukta unutulan namazın hazarda hatırlandığı zaman da kişinin durumunu nazara almışlardır ki bu görüş, eğer ihtiyat için böyle söylenmemişse- kıyasa uymayan tutarsız bir görüştür ve ancak, namazın kasır (kısaltma) cevazını yolcuya gösterilen bir ruhsat ve kolaylık olduğunu düşünenlere göre düşünülebilir. [426]
[425] Ebû Hanife bu görüştedir.
[426] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/367.