sumeyye
Wed 12 September 2012, 02:32 pm GMT +0200
68. Namazda Çifte Ceza Sistemi:
Hemen her emir ve yasakta olduğu gibi, namaz konusunda da çifte ceza sistemi yeğlenmiştir. Bunlar, uhrevî ve dünyevî müeyyidelerden oluşmaktadır.
Uhrevî müeyyideler, müjdeleme (va’d, tergîb) ve korkutma (va’îd, terhîb) şeklindeki iki unsurdan meydana gelmiştir. Namaz kılanlara uhrevî mükâfat, kılmayanlara da ceza vaadedilmiştir.
Dünyevî müeyyideler ise, namaz mükellefi olanları namaz borcunu usûlüne göre yapmaya yönelten maddî ve zora dayalı yaptırımlardır. Bu yaptırımları, bundan sonraki namaz suç ve cezaları bölümünde inceleyeceğiz. Burada şunu belirtmek gerekir: Namaz suçlarına karşı hemen ceza yoluna başvurmak doğru değildir. Öncelikle, insanları din ve ibadetler konusunda doğru ve sağlam biçimde bilgilendirmek ve zaman içinde eğitmek gerekir.
Müslümanlar, iyiliği emretme ve kötülükten alıkoyma prensipleri çerçevesinde birbirlerini bilgilendirir ve eğitirler, doğruyu bulup, yanlışı bırakırlar. Yapılacak bu ferdî işin yanısıra, çeşitli özel kuruluşlarda da bu faaliyeti yürütebilirler.
Klasik dönemde, bazı kamu kuruluşları namaz suç ve cezaları konusunda görev yapmışlardır. Bunlar, Hisbe ve Dîvanu’l-Mezâlim’dir.
Muhtesib, şüphe veya zan dolayısıyla namaz mükellefini cezalandırmaz. Böyle yaptığı takdirde, hisbe hükümlerini aşmış ve hakkında kötü düşünmeye yol açmış olur. Ancak, şüphe dolayısıyla, öğüt verebilir, haklarına riayetsizlikten dolayı Allah’ın kendisine azab edeceğini mükellefe belirtebilir. [161]
Dîvanu’l-Mezâlim’in görevlerinden birisi de, cuma, bayram, hac ve cihad gibi açık ibadetlerde kusur ve şartların ihlalini gözetmek ve düzeltilmesini sağlamaktır. [162]
[162] Mâverdî, el-Ahkâmu's-Sultâniyye, 83; Ferrâ, el-Ahkâmu's-Sultâniyye, 78.