sumeyye
Wed 12 September 2012, 02:33 pm GMT +0200
4. KISIM NAMAZ SUÇ VE CEZALARI (NAMAZ CEZA HUKUKU)
15. BÖLÜM NAMAZ CEZA HUKUKUNUN İLKELERİ
67. Genel Açıklama:
Namaz ceza hukuku, genel ceza hukukundan bağımsız bir şekilde pek ele alınmamıştır. Genel fıkıh kitapları, namaz suç ve cezalarından özellikle iki tanesini incelemişlerdir. Bunlardan biri, namazı ihmal edenin (târiku’s-salât), diğeri ise dinden çıkan kişinin (mürted) iman ve ceza açısından sorumluluğu meselesidir. Sözkonusu iki konuyu müstakil bir inceleme konusu yapan yegâne müstakil hukukçu, “Ahkâmu Târiki’s-Salât” adındaki eseriyle, İbnu’l-Kayyım el-Cevziyye’dir. İbnu’l-Kayyim, bu eserinde, genellikle Ahmed b. Hanbel’in görüşleri doğrultusunda açıklamalarda bulunmuştur.
Namaz, Allah haklarından biri olduğu için, İslâm devletinde kamu haklarından biri olarak düşünülmüş ve usûle uygun olarak kılınması bazı kamu görevlilerinin yetkileri içerisinde ele alınmıştır. Kamu hukukunun bütün konularını ele alan el-Ahkâmu’s-Sultâniyye kitapları, Vilâyetu’l-Hisbe bölümlerinde, namaz ceza hukukunun teorik ve pratik yönleri üzerinde durmuşlardır. Kamu hukuku edebiyatının başka bir dalı olan Hisbe [160] kitapları da, konuyu muhtesibin görevleri çerçevesinde ele almıştır.
Namaz cezasını doğuran olaylar; namazın inkârı, namazın kılınmaması veya geciktirilmesi gerekli şartları taşıyan bölgede cuma namazı kılmamak, cemaatle namaz, ezan ve temizlik konusundaki gevşekliklerdir. Bu bölümde, namaz ceza hukukunun ilkeleri ele alınacağı için, namaz suçları ve cezaları bundan sonraki bölüme bırakılmıştır.
[160] Hisbe (İyiliği emretme, kötülükten alıkoyma) konusunda bkz. İbn Teymiye, Bir İslâm, Kurumu Olarak Hisbe, çev, Vecdi Akyüz, İstanbul 1989; H. Karaman "İslâm'da İçtimaî Terbiye ve Kontrol" (îhtisâb Müessesesi), İslâm'ın Işığında Günün Meseleleri, İstanbul 1988, 2. B., c. II, s. 688-714; Y. Z. Kavakçı, Hisbe Teşkilatı, Ankara 1975; Z. Kazıcı, Osmanlılarda îhtisâb Müessesesi, İstanbul 1987.