sumeyye
Thu 6 September 2012, 03:52 pm GMT +0200
Nafilenin Kıraatin Terkedilmesiyle Bozulması Durumunda: [383]
Bilindiği gibi, nafile namazlarla vitrin bütün rekâtlerinde, kıraat yapmak farzdır. Nafile namazlarda kıraatin terkedilmesi halinde, nasıl hareket edilecektir? Bu konuya Süte Aşeriye Mesaili (Onaltı Mesele) de denir.
Nafile namazlarda kıraatin terkedilmesi konusunda genel ölçü şudur:
(a) Ebu Yusuf’a göre, ilk iki rekâtteki kıraatin terkedilmesiyle nafilenin bozulması halinde, -tahrime devam ettiğinden- ikinci iki rekâtte başlanabilir.
(b) eş-Şeybanî’ye göre, ilk iki rekât bozulunca, -tahrime devam etmeyeceğinden- ikinci iki rekâte başlanamaz.
(c) Ebu Hanife’ye göre, kıraat ilk iki rekâtin ikisinde de terkedilirse, -tahrime bâtıl olacağından- ikinci iki rekâte başlanamaz; fakat ilk iki rekâtin sadece birinde terkedilirse ikinci iki rekâte başlanabilir. [384]
Aşağıdaki ayrıntılar da, bu genel ölçüye göre değerlendirilebilir:
(a) Dört rekâtli nafilenin bütün rekâtlerinde kıraati terkeden mükellef, namazı Ebu Hanife, eş-Şeybanî ve Züfer’e göre iki; Ebu Yusufa göre dört rekât kaza eder.
(b) Kıraatin ilk veya son iki rekâtın yalnız birinde terkedilmesi halinde, eş-Şeybani’ye göre yalnızca ilk iki rekat; Ebu Yusuf ve Ebu Hanife’ye göre dört rekâtin bütünü kaza edilir.
(c) Kıraati ilk iki rekâtte terkedip, ikinci iki rekâtte terketmeyen mükellef yalnızca iki rekât kaza eder.
(d) Dört rekâtli nafilede kıraat, yalnızca ilk iki rekâtin birinde yapılırsa, eş-Şeybanî’ye göre namazı iki; Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre dört rekât olarak kaza etmek gerekir.
(e) Dört rekâtli nafilede kıraat, ikinci iki rekâtin yalnızca birinde yapılırsa, namaz Ebu Yusuf’a göre dört, Ebu Hanife, eş-Şeybanî ve Züfer’e göre iki rekât kaza edilir.
(f) Kıraat yalnızca ilk veya son iki rekâtte yapılırsa, sadece ilk veya son iki rekât kaza edilir.
(g) Kıraat ilk iki rekâtin ikisinde ve son iki rekâtin yalnızca birinde yapılırsa, son iki rekât kaza edilir. Son iki rekâtte kıraat yapmayınca, ilk iki rekât kaza edilir.
Bütün bu hükümler, birinci ka’dede teşehhüd miktarı oturunca geçerlidir. Bu miktarda oturmayınca, eş-Şeybanfye göre namaz bozulur.
Kıraatin terki dolayısıyla bozulmasında kazanın rekat sayısı, şu şekilde özetlenir: Kıraat ya dört rekâtte yapılmış veya dördünde yapılmamıştır, ya da üçüncüde de yapılmamıştır; bu son halde dört şık ortaya çıkar. Bu terk hallerinde, namazın kaza edilecek rekat sayısı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir
[383] Kâsânî, BS, c. I, s. 293-294; Mergınânî, Hidâye, c. I, s. 68-69; İbn Abidîn, age, c. I, s. 725-727.