sidretül münteha
Sat 11 June 2011, 03:00 pm GMT +0200
3. Muttasıl Veya Mevsûl :
İster Rasûlullah (s.a.v.)'a refedilmiş olsun, ister sahâbî veya daha berideki bir şahısta kalsın, senedinde kesiklik olmayan hadîse bu ad verilir. [778] Nevar ki, Hatîbu'l-Bağdâdî, Muttasıl ile Müsned'i hemen hemen bir tutarak, aralarında çok istîmâl edilmekten başka bir fark görmez. [779]Çünkü Müsned tâbiri çoğu zaman Rasûlullah (s.a.v.)'a isnâd edilen haberler hakkında kullanılır. Müsned hadîs'deki merfûluk keyfiyeti, onda çoğu zaman bulunan bir şarttır. Hatîbu'l-Bağdâdî'nin Mürsel ile Munkatı' arasında bir fark gözetmeyi sinde olduğu gibi, bu da yine ona mahsus bir ıstılahtır. Hatîbu'l-Bağdâdî'nin Mürsel ile Munkatı arasında çok istimal edilmekten başka-bir fark gözetmediğini de görmüştük. Müsnedin tarifinde merfû'luk keyfiyetini çoğu zaman bulunan bir şart olarak değil de, her hâl-u kârda bulunması gereken bir şart olarak gereken muteber görüşü esas aldık.
Merfû1 hadîs hakkında verilen misâller Muttasıl Merfû' hakkında da câri olduğu için tekrara lüzum yoktur. Aynı şekilde mevkuf için verilen bütün misâller Muttasıl Mevkuf için de verilebilir. Ibnu Salâh, Mâlik'in tarikiyle rivayet ettiği hadîsi buna misâl olarak göstermektedir.[780]
Tabiînin sözlerine gelince: îsnâdları muttasıl olursa, Mukâyyed Muttasıl denir; nitekim ifâdesi de bunu gösterir. Senedin dayandığı tâbi'îyi söylemeksizin Mutlak Muttasıl demek caiz değildir; zîrâ tâbirde nihayet bulan haberler için Maktu' tâbirini kullanırlar. Maklû'un gerek tlil ve gerekse zevk bakımlarından mevsûlün zıddı olduğunda şüphe bulunmadığı için, bîr şeye onun tam zıddmın adini vermeyi doğru bulmamışlardır. [781] Belki bu hassas çekingenlik yardımryle Ibnu's-Salâh'ın "merfiYa da, mevkufa da mutlak mânâda muttasıl denebilir[782] cümlesini, daha iyi anlarız. Zâten biz Muttasıldı tarif ederken, onun bâzan sahâbînin berisinde bulunanların yâni tâbicînin sözleri hakkmda da kullanılabileceğine işaret etmiştik.
Bu üç ıstılah hakkında hulâsa olarak diyebiliriz ki, Merfû bâzan muttasıl olduğu gibi, olmayabilir de; nitekim Muttasıl'da bâzan rnerfû olur; bâzan olmaz. Müsned ise bu iki tâbirden daha umûmî olup aynı zamanda Muttasıl ve Merfû'dur. [783]Bütün bu ıstılahlar, râvîlerinin durumlarına göre sahîh, hasen veya zayıf olmaya müsaittir.
B. 4.5.6) Mu'an'an, Mü'ennen Ve Mu'allak.[784]
[778] îhtisâru 'ulûmi'l-hadîs, s. 48.
[779] Tayzîhu'l-efkâr, c. I, s. 155.
[780] Tedrîbu'r-râvîj s. 60.
[781] Tavzîhu'I-efkâr. d, s. 260; ayrıca dip nota da bk.; krş. Tedrîbu'r-râvî, s.60,61.
[782] Tavzîhu'l-efkâr, c. I, s. 60.
[783] Krş. Kavâ'idu't-tahdîs, s. 104.
[784] Dr. Subhi es-Sâlih, Hadis İlimleri ve Hadîs Istılahları, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 185-186.