müzzemmil
Thu 15 September 2011, 09:04 pm GMT +0200
Mütevater Olan Yedi Okuma Şekli
Kur'an-ı ezbere bilenlere “Huffaz» (hafızlar) onu şartlarına uygun olarak okuyanlara da “Kurra» denir. İslâm âlimleri, Tefsir İlmine olduğu gibi, Kıraat İlmine de o kadar ehemmiyet vermişlerdir. Bu konudaki eserler arasında “Zübdetül İrfan» da bulunmaktadır. Kur'an'ın kıraatına bu kadar ehemmiyet verilmesindeki sebep, icabında onun 7 harf üzere okunabilmesi ve Allah'ın Peygamberimize “Ve rettilil Kur'ane tertîla» (Kur'an-ı güzelce ve tane tane oku) emri celiliyle, Kur'an-ı iyi okumanın, farz kılınmış olmasıdır.
Peygamber Efendimizin zamanında Kur'an-ı en iyi okuyan “Kurrâ» Hz. Osman, Hz. Ali, Ubey İbni Kâ'b, Zeyd İbni Sabit, Abdullah İbni Mesûd, Ebüdderdâ ve Ebu Musa-El Eş'arî idi. [644]
Tabiîn Devrinin Meşhur Kurrâları
Tabiîn devrinde Kur'an okuma usulleri tesbit edilmiş, bu konularda kitaplar yazılmış ve bu husus bir ilim dalı haline getirilmiştir. Bu sıra en meşhur “Kurrâ» diye tanınan hafızlar şunlardı :
Medinedekiler: Said İbni Müseyyib, Urve, Salim ve Zührî.
Mekkedekiler: Ata, Mücahid, Tavus, İkrime.
Basradakiler: Âmir, Nasır İbni Âsim, Yahya Bini Yâ'mur
Küfedekiler: Alkame, Esvcd, Masruk, Sâid Bini Cübeyr, Şâbî, Nehaî. [645]
Kuranı Yedi Kıraat Üzere Okuyanlar
Tevatüren, yâni yalana ihtimali olmayan rivayetlerle doğruluğunda şüphe olmayan kıraat liderleri de şunlardır :
1- Abdullah İbni Kesir Mekke (H. 120 M. 737)
2- Nâfi Bini Abdurrahman Medine (H. 169 M. 785)
3- Abdullah İbni Amr Şam (H. 118 M. 736)
4- Ebu Amr İbni Âlâ Basra (H. 154 M. 770)
5- Hamza Bin Habib Küfe (H. 156 M. 722)
6- Ali İbni Kisâî Küfe (H. 189 M. 805)
7- Asım Bini Behdele Basra (H. 128 M. 745)
Bizim Kur'an okuyuşumuz, Hz. Hafsın rivayetiyle Asım Bini Behdelenin kıraatma göredir.
Bu yedi kıraat sahibinden ayrı, daha üç meşhur kıraat sahibi vardır. Onlar da şunlardır :
1- Ebu Cafer Yezid Medine (H. 132 M. 749)
2- Yâkub Bini İshak (H. 205 M. 820)
3- Ebu Muhammed Halef (H. 229 M. 843)
“Vucûhi Kıraat» denen okuma çeşitlerine ait ilk eserleri yazanlar; Ebu Ubeyd, Kasım Bini Selâm, Ebu Hâtım Sicisistânî'dir. Bunların bildirdiklerine göre, kıraatta şu üç şarta uyulacaktır :
1- Hz. Osmanın Mushafma uygun olmak, anlamı bozmamak.
2 - Arapçaya ait kaidelere uymak.
3- Sahih hadîslerle kıraatin şekli belirlenmiş olmak. Bu konuda tafsilatlı bir eser yazan Cezerî şu misalleri
verir :
İbni Amr “Kaluttehez, Allahu veleden» diye okurdu. Diğerleri ise bu ayetin başına bir “ve» ilave ederek “Ve kaluttehezellâhu veleden» tarzında okurlardı. Hal bu ki “ve» Şam mushaflarında yoktur.
Tekrar ilâve edelim ki “Vucûhi Sebâ» denen yedi çeşit kıraatin hiç biri, Kur'an'ın anlamını bozmaz. Birinde bir kelimenin harfi okunurken uzatılır, diğer kıraatta ise uzatılmaz. Meselâ biri “melik» okur, diğer ise “malik» okur. Birinde kelimelerin sonundaki “aleyhim»i “aleyhimû» diye okur. Buna benzer “ileyhim» “fihim» “minhüm» zamirleri, bâzı kıraatlarda “ileyhimû» “fihimû» “minhumû» okunur. Bunların hiç birisi Kur'an'ın anlamını bozmaz. Zira bunlar Arapçanın lehçelerindendir. [646]
[644] Ahmet Gürkan, Kur’an’ın Nasih Ve Mensuh Ayetleri, Yeni İlahiyat Kitabevi, Ankara, 1980: 206.
[645] Ahmet Gürkan, Kur’an’ın Nasih Ve Mensuh Ayetleri, Yeni İlahiyat Kitabevi, Ankara, 1980: 206.
[646] Ahmet Gürkan, Kur’an’ın Nasih Ve Mensuh Ayetleri, Yeni İlahiyat Kitabevi, Ankara, 1980: 206-207.