hafiza aise
Wed 1 June 2011, 03:27 pm GMT +0200
3— Mut'a Nikâhı:
Mut'a nikâhına gelince, Hz. Peygamber'in (s.a.) onu Fetih senesinde helâl kıldığı sabittir. Yine Hz. Peygamber'in (s.a.) Fetih senesinde onu yasakladığı da sabittir.[596] Mut'a nikâhını, Hayber gününde yasakladığı veya yasaklamadığı hakkında iki görüş vardır. Sahih olan, yasağın ancak Fetih gününde olmasıdır. Hayber günündeki yasaklama, sadece evcil eşek etleriyle ilgiliydi. Hz. Ali (r.a.): "Hz. Peygamber (s.a.) kadınlarla müt'a nikâhı yapılmasını haram kıldı ve evcil eşek etlerini de Hayber günü haram kıldı." sözünü, (bunları mubah gören) îbn Abbas'a karşı delil olmak üzere söylemişti. Sonra bazı râ-viler "Hayber gününde" kaydının, her iki yasaklama için sözkonusü olduğunu zannetmiş ve hadisi bu mâna ile rivayet etmişlerdir. Sonra bazıları bu iki meseleyi ayırmış ve "Hayber günü" kaydını öbür şıkka bağlamış, derken Hz. Ali'nin sözü "Hayber gününde Rasûlullah (s.a.) müt'a nikâhı yapılmasını yasakladı. Evcil eşek etlerini de yasakladı." şekline dönmüştür. Daha önce Mekke'nin fethi bahsinde de izah edildiği gibi, Hz. Ali'nin sözünde, aslında Hayber günü evcil eşek etinin haram kılınması konusu vardır. Müt'anın, Hayber günü haram kılındığına dair bir açıklama yoktur.
îbn Mes'ûd'un sözünün zahirinden, müt'anın mubah olduğu anlaşılmaktadır. Çünkü Sahihayn 'daki rivayetinde şöyle demektedir: "Hz. Peygamber (s.a.) ile birlikte savaşıyorduk. Yanımızda kadınlarımız da yoktu. Bunun üzerine: Ya Rasûlallah! Hadım olalım mı? diye sorduk. Fakat Hz. Peygamber (s.a.) bize bunu yasakladı. Sonra bize elbise karşılığında belli bir müddetle kadın nikahlamamıza izin verdi." Sonra Abdullah b. Mes'ûd, şu âyeti okudu: "Ey iman edenler! Allah'ın size helâl kıldığı güzel ve temiz şeyleri kendinize haram etmeyin ve haddi aşmayın. Doğrusu Allah, haddi aşanları sevmez. "[597]
Ai .ak Sahihayn'da Hz. Ali'den, (s.a.) Hz. Peygamber'in (s.a.) müt'a nikâhını haram kıldığı rivayeti sabittir.
Bu haram kılma olayı, mubah kılmadan sonra olmalıdır. Aksi takdirde nesh hâdisesinin iki defa vuku bulması lâzım gel;r. Hz. Ali (r.a.), İbn Abbas'a karşı bunu (neshi) delil getirmiştir. Ancak şu düşünülebilir: Acaba müt'anın haram kılınması, kesinkes onu haram kılmak şeklinde midir? Yoksa ölü eti ve kan veya cariye ile evlenmenin haram kılınması gibi midir ki zaruret ve sıkıntıya düşme gibi hallerde mubah olsun? İbn Abbas'ın böyle düşünmesi ve zaruretten dolayı fetva vermesi, işte bu mülâhazadan ötürüdür. Şartların müsait hale geldiğini ve zaruret durumunun ortadan kalktığını görünce müt'anın helâl olduğuna dair fetva vermeyi artık kesmiş ve görüşünden dönmüştür. [598]
[596] Müslim, 1406 (22). Sebre b. Ma'bed el-Cühenî anlatır: Fetih günü Rasûlullah (s.a.) ile beraberdim. O şöyle buyurdu: "Ey insanlar! Size kadınlardan müt'a nikahıyla istifade için izin vermiştim. Biliniz ki, Allah Teâlâ onu, kıyamete kadar haram kılmıştır. Kimin yanında mut'a nikâhı ile kadın bulunuyorsa onu bıraksın." Başka bir rivayette de: "Rasûlullah bize Fetih gününde, Mekke'ye girdiğimizde müt'a ile emretti (izin verdi), sonra henüz
oradan çıkmamıştık ki, bize onu yasakladı." buyurmuştur.
[597] Mâide, 5/87. Buharı, 65/5 (9); Müslim, 1404.
[598] İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 5/218-219.
Mut'a nikâhına gelince, Hz. Peygamber'in (s.a.) onu Fetih senesinde helâl kıldığı sabittir. Yine Hz. Peygamber'in (s.a.) Fetih senesinde onu yasakladığı da sabittir.[596] Mut'a nikâhını, Hayber gününde yasakladığı veya yasaklamadığı hakkında iki görüş vardır. Sahih olan, yasağın ancak Fetih gününde olmasıdır. Hayber günündeki yasaklama, sadece evcil eşek etleriyle ilgiliydi. Hz. Ali (r.a.): "Hz. Peygamber (s.a.) kadınlarla müt'a nikâhı yapılmasını haram kıldı ve evcil eşek etlerini de Hayber günü haram kıldı." sözünü, (bunları mubah gören) îbn Abbas'a karşı delil olmak üzere söylemişti. Sonra bazı râ-viler "Hayber gününde" kaydının, her iki yasaklama için sözkonusü olduğunu zannetmiş ve hadisi bu mâna ile rivayet etmişlerdir. Sonra bazıları bu iki meseleyi ayırmış ve "Hayber günü" kaydını öbür şıkka bağlamış, derken Hz. Ali'nin sözü "Hayber gününde Rasûlullah (s.a.) müt'a nikâhı yapılmasını yasakladı. Evcil eşek etlerini de yasakladı." şekline dönmüştür. Daha önce Mekke'nin fethi bahsinde de izah edildiği gibi, Hz. Ali'nin sözünde, aslında Hayber günü evcil eşek etinin haram kılınması konusu vardır. Müt'anın, Hayber günü haram kılındığına dair bir açıklama yoktur.
îbn Mes'ûd'un sözünün zahirinden, müt'anın mubah olduğu anlaşılmaktadır. Çünkü Sahihayn 'daki rivayetinde şöyle demektedir: "Hz. Peygamber (s.a.) ile birlikte savaşıyorduk. Yanımızda kadınlarımız da yoktu. Bunun üzerine: Ya Rasûlallah! Hadım olalım mı? diye sorduk. Fakat Hz. Peygamber (s.a.) bize bunu yasakladı. Sonra bize elbise karşılığında belli bir müddetle kadın nikahlamamıza izin verdi." Sonra Abdullah b. Mes'ûd, şu âyeti okudu: "Ey iman edenler! Allah'ın size helâl kıldığı güzel ve temiz şeyleri kendinize haram etmeyin ve haddi aşmayın. Doğrusu Allah, haddi aşanları sevmez. "[597]
Ai .ak Sahihayn'da Hz. Ali'den, (s.a.) Hz. Peygamber'in (s.a.) müt'a nikâhını haram kıldığı rivayeti sabittir.
Bu haram kılma olayı, mubah kılmadan sonra olmalıdır. Aksi takdirde nesh hâdisesinin iki defa vuku bulması lâzım gel;r. Hz. Ali (r.a.), İbn Abbas'a karşı bunu (neshi) delil getirmiştir. Ancak şu düşünülebilir: Acaba müt'anın haram kılınması, kesinkes onu haram kılmak şeklinde midir? Yoksa ölü eti ve kan veya cariye ile evlenmenin haram kılınması gibi midir ki zaruret ve sıkıntıya düşme gibi hallerde mubah olsun? İbn Abbas'ın böyle düşünmesi ve zaruretten dolayı fetva vermesi, işte bu mülâhazadan ötürüdür. Şartların müsait hale geldiğini ve zaruret durumunun ortadan kalktığını görünce müt'anın helâl olduğuna dair fetva vermeyi artık kesmiş ve görüşünden dönmüştür. [598]
[596] Müslim, 1406 (22). Sebre b. Ma'bed el-Cühenî anlatır: Fetih günü Rasûlullah (s.a.) ile beraberdim. O şöyle buyurdu: "Ey insanlar! Size kadınlardan müt'a nikahıyla istifade için izin vermiştim. Biliniz ki, Allah Teâlâ onu, kıyamete kadar haram kılmıştır. Kimin yanında mut'a nikâhı ile kadın bulunuyorsa onu bıraksın." Başka bir rivayette de: "Rasûlullah bize Fetih gününde, Mekke'ye girdiğimizde müt'a ile emretti (izin verdi), sonra henüz
oradan çıkmamıştık ki, bize onu yasakladı." buyurmuştur.
[597] Mâide, 5/87. Buharı, 65/5 (9); Müslim, 1404.
[598] İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 5/218-219.