sumeyye
Sat 19 March 2011, 02:08 pm GMT +0200
Müslümanın Malını Ele Geçirenin Müslüman Olması:
Düşmanlar bizden ele geçirdikleri mallarımız yanlarında iken, müslüman olur veya zımmîlik statüsüne geçerlerse ya da bir harbî bu malları onlardan satın aldıktan sonra müslüman olur veya eman alarak yurdumuza gelirse, bu mal kendisinin olur. Bunula alâkalı olarak Peygamber Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur:
“Bir kimse yanında (bir müslüman) malı varken İslâma girerse, o mal kendisinin olur.” [83] Kendi ülkelerinde mülkiyetlerine geçmeden müslüman olurlarsa, bunu ilk sahibine teslim ederler. Dokunulmazlığı devam ettiğinden dolayı, bu mal üzerinde mülkiyetleri sabit olmamıştır.
Nakidlere, ölçekle ölçülen, tartıyla tartılan mallara gelince; kişi bu mallarını ve nakidlerini ganimetlerin taksiminden önce bulursa, evvelce de açıkladığımız gibi hiç bir karşılık ödemeden sahibi bunları alır. Ganimetlerin taksiminden sonra bulursa, yapabileceği bir şey yoktur. Çünkü almak istese, ancak mislini vererek bunları alabilir ki, bunun da bir faydası yoktur.
Harbîlerin bazısı başka bazı harbîleri mağlûb edip mallarını alırlarsa, o mallara mâlik olurlar: Çünkü mübah olan bir malı istilâ etmişlerdir. Eğer biz oraya hâkim olup o malları ele geçirirsek, diğer malları gibi, o mallarına da mâlik oluruz.
Mükâtep ve müdebberlerimizi, ümmü veledlerimizi ve hür insanlarımızı mülkiyetleri altına alamazlar: Çünkü insanda aslolan hürriyettir. Hürriyet şu âyet-i kerîmenin icabıdır:
“Biz hakikaten insanoğlunu şan ve şeref sahibi kıldık.” [84] Ancak Şeriat ALLAH (cc) a itaatten geri durmasının cezası olarak onu mülketme mahalli yapmıştır. Tabii bu hüküm müslüman hakkında değil de, kâfir hakkında geçerlidir. Ancak kölenin bedeline mâlik olunabilir. Müslüman ise, köleleştirilmez. Eşyaya da mal olduğu için mâlik olunabilir. Bu hususda köle ve mal aynıdır. Ebû Hanîfe'nin görüşüne göre, bir kölemiz kaçıp yanlarına giderse, ona mâlik olamazlar (Ebû Yûsuf, İmam Muhammed): İmameyn dediler ki; 'onu ülkemizden alıp götürmüşler veya savaşta ele geçirmişler gibi ona mâlik olurlar.'
Ebû Hanîfe'nin bu mes'eledeki görüşünün gerekçesi şudur: O köle ülkemizden çıkıp gidince, efendisinin onun üzerindeki hâkimiyeti kalmaz. Kendi nefsinin hâkimi olur. Efendisinin ondan faydalanmasına imkân sağlayacak olan hâkimiyeti onun üzerinde sona erince, kendi kendine dokunulmaz bir mal haline gelir, mülkiyet mahalli olmaktan çıkar. Artık harbîlerin onun üzerinde mülkiyetleri sabit olmaz. Bundan sonra düşmanları yenersek, eski efendisi o köleyi ganimet taksiminden evvel veya sonra alır. Ganimetçilerin dağılmasından sonra paylaştırmanın yeniden yapılması mümkün olmadığından dolayı, bu kölenin bedeli beytü'l- malden ödenir. Mal sahibinin de bir ücret ödemesi gerekmez. Çünkü ganimetçi hesabına çalışmıştır. Zira o, o malın kendi mülkü olduğunu ileri sürmektedir. Köle veya mal düşmanlardan satın alınmış veya onlar tarafından bir kimseye hibe edilmişse, sahibi onu hiç bir şey ödemeden geri alır. Zira onu elinde bulunduran ona mâlik olmamıştır. Bu yüzden de onda tasarrufta bulunması sahih olmaz. [85]
[83] Bu hadîsi Beyhakî ve İbn. Adiyy rivayet etmiştir
[84] İsrâ: 17/70.
[85] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/77-78.