saniyenur
Fri 15 June 2012, 06:02 pm GMT +0200
Mülkiyetine Sahip Olmadan Satma
Rasulullah, iyeliği altına almadan yiyecek veya eşyanın satımını yasaklamıştır. Rasulullah'ın, "Her kim bir yiyecek satın alırsa onu iyeliğine almadan ve ölçmeden satmasın" buyurduğunu rivayet eden İbn-i Abbas hadisi naklettikten sonra "zannetmem ki diğer mallarda böyle olmasın" demiştir. Yine İbn-i Abbas, Rasulullah'ın başka bir vesile ile "Yanınızda olmayan eşyalar için pazarlık etmeyin" buyurduğunu nakleder. (Buhari, Ebu Davud ve İbn-i Mace). Abdullah b. Ömer, Cabir b. Abdullah ve Ebu Hüreyre Rasulullah'ın"Kim bir yiyecek maddesi satm alırsa onu elinde bulundurmadan satmasın" buyurduğunu naklederler. (Buhari, Müslim ve Tirmizi). Nafi'nin anlattığına göre, Raşid Halife Ömer'in halka dağıttığı tahılı Hakim b. Hizam satın almış, ancak yanında bulunmaksızın satmıştı. Halife Ömer haber aldığında sözkonusu hububatın yeniden Hakim'e dönmesini karara bağlamış ve "Satın aldığın tahılı elinde bulundurmadan önce sakın satma" demiştir. (Buhari).
Dört imamın kanaatine göre bunlar, iyeliğini alıp yanında bulundurmadan (teslim almadan) satıcının yiyecek maddelerini satmasının meşru olmadığım gösterir. İmam-ı Şafi'ye göre yanında olmayan herhangi birşeyi satmak, ister yiyecek olsun, isterse arazi veya bahçe, sahih değildir. İmam-ı Ahmed'e göre arazi, bahçe ve ev durumunda yanında bulundurmak gerekli bir şart değildir. "Satıcının kabzetmediği malların, özellikle çürüyebilecek-bozula-bilecek olanların satımı malın alıcıya tesliminde kuşku olması nedeniyle Rasulullah tarafından nehyedilmiştir. Beklenmedik ahvale bağlı olarak teslimin satıcı tarafından yerine getirilememe ihtimali vardır. Bu tür bir satış az ya da çok kumar gibidir, mal teslim edilebilir veya edilmeyebilir. Şüphe ve ihtimalin varlığı kesindir. Bunun yamsıra, tesliminden önce malm helak veya kayıp olması alıcıya karşı haksızlık yapılmasına yol açar." (Hidaye).