sumeyye
Mon 27 June 2011, 01:02 pm GMT +0200
Müctehidlerin Tabakaları
«fimi abidln» adlı büyük fıkıh kitabında müctehidlerin tabaka ve dereceleri üç şekilde olduğu beyan edilmiştir.
a) Müctehidi mutlak (mutlak müctehid) veya müctehid fişşer'i denilerek direk âyet ve hadisden hüküm-istinbat eden müctehidlerdir. Bunlar dört mezheb imam-ı gibi büyük âlimlerin koydukları esaslar ve tesis ettikleri usullarm mesleklerine tabî olan mümtaz kişilerdir.
b) Mezhebde müctehidlerdir. Bunlarda, imam-ı Ebî Yûsuf ve imam-ı Muhammed rahimahullahlar gibi büyük .müctehid imam-ı Azam-ın talebeleridirler. Üstadlannın kaide ve usullanndan hüküm istin rac ederler. Asıl kaide ve kanunda üstadlanna mudhâlefet etmezler. Ancak bâzı furûu amel mes'elelerinde muhalefet ederler. Diğer müctehidlerin talebeleride, aynıdır.
c) Haklarında nas varid olmayan Meselelerde müctehidler :
Bunlarda, Hassaf (261), Ebî Cafer ettahâvî (321), Ebil Hasan el kerhî (340), Fahruddînî kadıhan (593), bnnlann emsali âlimlerdirler. Bunlar, ne asüûa ve ne furftda muhalefet etmeye kadir olamazlar. Ancak bunlar, asıl ve kaidelere muvafık olarak haklarında nas vârid olmayan (kesin kaide ve hüküm beyan edilir yen) mes'elelerde hüküm istinbat ederler (yani, mes'elelerden diğer mes'eieleri istihraç edib çıkarırlar').
Bu her üç tabaka hakkında bir nebze malumat, «Akaid manzumesi» adlı ishakı zencâni ile mâruf olan eserde vardır. Aynı eserden naklen «Mâlfa Tercümesi» adlı eserimizin birinci cildinin baş tarafında zikredilmiştir. [152]
[152] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 2/ 160-161.