sümeyra
Sat 14 January 2012, 07:01 pm GMT +0200
Miracın Hikmeti
Allah (C.C.), mekân ve zamandan münezzeh ve cismaniyetten beri olduğundan, Hz. Peygamberin (S.A.V.) semalara çıkarılması; (hâşâ) Allah ile bir makam-ı muallâda buluşup şereflenmesi değildir. Böyle bir inanç yanlıştır.
«Ancak, Resulü Ekrem'in böyle bir yüce makama çıkarılması; mücerret melekût-İ ilâhiyyeyi temâ-şâ etmek, birtakım hakikat ve sırlara muttali olmak ve kendisine has müstesna bir iltifat-i sübhaniyeye mazhar olmak hikmetine müstenittir.»[345]
Mi'raçla, Resulüllah (S.A.V.) Efendimize birçok şeyler gösterilmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır.
Burak'a bindirilmesi, Msscid-i Aksa'yı görmesi, burada enbiyanın temessül etmesi, nebilerin makamlarını görmesi, her biriyle konuşması, Cennet ve Cehennem'in ahvaline muttali olması, Sid-re'yi geçip Melekût-i İlâhiye'den nice hayret verici şeyleri müşahede etmesi. Ve bu mi'raç; hadisesi ile, imanı sağlam olanlarla imanı zayıf olanlar birbirinden ayırt edilmiştir.[346]
«... (Ve bu gece yolculuğunu) Ona (o peygambere), âyetlerimizden bazısını gösterelim diye (yaptırdık)...»[347] âyetini izah ederken Fahrüd-din Razi, Tefsîr-i Kebir'inde[348] şu hususları serdstmektedir:
1. Cennetin mükâfatları çok büyük, cehennemin ateşi ise pek şiddetlidir. Allah (C.C.), dünyada iken Resulüne (S.A.V.) bunları gösterdi ki, kıyamet günü bunları ilk görüşü olmasın ve kıyamet günü kalbi cennetin rağbeti, cehennemin dehseti ile meşgul bulunmasın. Ancak kalbi şefaatle meşgul olsun.
2. Resulüllah'm (S.A.V.), mi'raç gecesi peygamberleri ve melekleri müşahedesi, hem kendisinin, hem de onların yükselmelerinin sebebidir.
3. Peygamberimiz, semavatın, Arş ve Kürs'ün ahvalini müşahede edincs, bu âlemin ahvali ve korkuları onun gözünde küçülür. Bu İtibarla, Allah yoluna daveti ve İslâm dâvasına çalışması, kalbinde daha da kuvvetlenir. Allah'ın düşmanlarına iltifatı kalmaz. Bütün zorluklara rağmen, ci-hadda sebatı sonsuz olur.
İbnü Atıyye gibi bazı müfessirler ise, bu âyet-İ kerimeyi şöyle tefsir etmişlerdir:
«Mİ'raç, sadece Peygambere âyet ve İbret göstermekten ibaret değil; aynı zamanda, peygamberin kendini kâinata bir delil olarak göstermektir.» [349]
Mi'raç Ruh İle Mi, Beden İle Mi Olmuştur?
Mi'racın vukuu hakkında selef ve halef .ittifak etmiş oldukları halde, mi'racm keyfiyeti, yani ne şekilde olduğu hususunda aralarında bazı ihtilâflar mevcuttur.
Seleften Hz. Ayşs ve Hz. Muaviye, tâbiundan Hasanü'l-Basrî ve Muhammed ibnü İshak glhl zatlar, mi'racın yalnız ruhanî olduğuna kail olmuşlardır. Hz. Ayşe (R.A.), «Muhammed (S.Â.V.)'İn cesedi, mFraç gecesi ayrılır olmadı» diyor. Muaviye (R.A.) de kendisine mi'raç sorulunca, «Salih bir rüyadır» demiştir.
Selef ve halefin ekserisi İle eumhur-u ulema ise, mi'racm «ruh-maal cesed» olduğunu kabul etmişler ve bu hususta kuvvetli deliller getirmişlerdir. Hz. Muaviye'nin sözünü, «Baş gözüyle görüştür»; Hz. Ayşe'nin sözünü de «Ceset ruhtan ayrılmadı, beraber mi'raç etti» diye te'vil etmişlerdir.
Gerçi, mi'racm ruh ile olduğuna delâlet eden hadisler vardır. Cesetle olduğuna delâlet eden hadisler de vardır ve ikinci şıkkı takviye eden vesikalar daha fazladır. Bu hadisler arasında çelişme (tearuz) bulunmadığını belirtmek için, Fatih Sultan Mehmed'in hocalarından Âlim Hızır Bey, Aka-id manzumesinde şöyle demektedir:
«Mi'raç, birkaç defa vuku bulmuştur. Alimlere göre, bu tekrar sebebiyle, hadisler arasındaki tearuz ortadan kalkar.» [350]
Yani Peygamberimizin mi'racı bir kere değildir. Ruhanî olarak, nice kereler vaki olmuştur. Cismanî olarak İse bir kere vuku bulmuştur ki, El-lsra Süresindeki âyetin delâlet ettiği mi'raç budur. Böylece hadislar arasındaki ihtilâf bertaraf olmuş olur.[351]
Allah (C.C.), mekân ve zamandan münezzeh ve cismaniyetten beri olduğundan, Hz. Peygamberin (S.A.V.) semalara çıkarılması; (hâşâ) Allah ile bir makam-ı muallâda buluşup şereflenmesi değildir. Böyle bir inanç yanlıştır.
«Ancak, Resulü Ekrem'in böyle bir yüce makama çıkarılması; mücerret melekût-İ ilâhiyyeyi temâ-şâ etmek, birtakım hakikat ve sırlara muttali olmak ve kendisine has müstesna bir iltifat-i sübhaniyeye mazhar olmak hikmetine müstenittir.»[345]
Mi'raçla, Resulüllah (S.A.V.) Efendimize birçok şeyler gösterilmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır.
Burak'a bindirilmesi, Msscid-i Aksa'yı görmesi, burada enbiyanın temessül etmesi, nebilerin makamlarını görmesi, her biriyle konuşması, Cennet ve Cehennem'in ahvaline muttali olması, Sid-re'yi geçip Melekût-i İlâhiye'den nice hayret verici şeyleri müşahede etmesi. Ve bu mi'raç; hadisesi ile, imanı sağlam olanlarla imanı zayıf olanlar birbirinden ayırt edilmiştir.[346]
«... (Ve bu gece yolculuğunu) Ona (o peygambere), âyetlerimizden bazısını gösterelim diye (yaptırdık)...»[347] âyetini izah ederken Fahrüd-din Razi, Tefsîr-i Kebir'inde[348] şu hususları serdstmektedir:
1. Cennetin mükâfatları çok büyük, cehennemin ateşi ise pek şiddetlidir. Allah (C.C.), dünyada iken Resulüne (S.A.V.) bunları gösterdi ki, kıyamet günü bunları ilk görüşü olmasın ve kıyamet günü kalbi cennetin rağbeti, cehennemin dehseti ile meşgul bulunmasın. Ancak kalbi şefaatle meşgul olsun.
2. Resulüllah'm (S.A.V.), mi'raç gecesi peygamberleri ve melekleri müşahedesi, hem kendisinin, hem de onların yükselmelerinin sebebidir.
3. Peygamberimiz, semavatın, Arş ve Kürs'ün ahvalini müşahede edincs, bu âlemin ahvali ve korkuları onun gözünde küçülür. Bu İtibarla, Allah yoluna daveti ve İslâm dâvasına çalışması, kalbinde daha da kuvvetlenir. Allah'ın düşmanlarına iltifatı kalmaz. Bütün zorluklara rağmen, ci-hadda sebatı sonsuz olur.
İbnü Atıyye gibi bazı müfessirler ise, bu âyet-İ kerimeyi şöyle tefsir etmişlerdir:
«Mİ'raç, sadece Peygambere âyet ve İbret göstermekten ibaret değil; aynı zamanda, peygamberin kendini kâinata bir delil olarak göstermektir.» [349]
Mi'raç Ruh İle Mi, Beden İle Mi Olmuştur?
Mi'racın vukuu hakkında selef ve halef .ittifak etmiş oldukları halde, mi'racm keyfiyeti, yani ne şekilde olduğu hususunda aralarında bazı ihtilâflar mevcuttur.
Seleften Hz. Ayşs ve Hz. Muaviye, tâbiundan Hasanü'l-Basrî ve Muhammed ibnü İshak glhl zatlar, mi'racın yalnız ruhanî olduğuna kail olmuşlardır. Hz. Ayşe (R.A.), «Muhammed (S.Â.V.)'İn cesedi, mFraç gecesi ayrılır olmadı» diyor. Muaviye (R.A.) de kendisine mi'raç sorulunca, «Salih bir rüyadır» demiştir.
Selef ve halefin ekserisi İle eumhur-u ulema ise, mi'racm «ruh-maal cesed» olduğunu kabul etmişler ve bu hususta kuvvetli deliller getirmişlerdir. Hz. Muaviye'nin sözünü, «Baş gözüyle görüştür»; Hz. Ayşe'nin sözünü de «Ceset ruhtan ayrılmadı, beraber mi'raç etti» diye te'vil etmişlerdir.
Gerçi, mi'racm ruh ile olduğuna delâlet eden hadisler vardır. Cesetle olduğuna delâlet eden hadisler de vardır ve ikinci şıkkı takviye eden vesikalar daha fazladır. Bu hadisler arasında çelişme (tearuz) bulunmadığını belirtmek için, Fatih Sultan Mehmed'in hocalarından Âlim Hızır Bey, Aka-id manzumesinde şöyle demektedir:
«Mi'raç, birkaç defa vuku bulmuştur. Alimlere göre, bu tekrar sebebiyle, hadisler arasındaki tearuz ortadan kalkar.» [350]
Yani Peygamberimizin mi'racı bir kere değildir. Ruhanî olarak, nice kereler vaki olmuştur. Cismanî olarak İse bir kere vuku bulmuştur ki, El-lsra Süresindeki âyetin delâlet ettiği mi'raç budur. Böylece hadislar arasındaki ihtilâf bertaraf olmuş olur.[351]