seymanur K
Thu 8 September 2011, 12:41 pm GMT +0200
Maslahatların Elde Edilmesi Ve Mefsedetlerin İzalesi Konusunda Öncelik Sırasına Binaen Bazı Kul Haklarının Diğer Bazılarına Tercih Edilmesi
Misaller:
- Kişinin kendi nafaka, giyim ve barınacak yerini temin etmesi, eş, ana baba ve çocuklarının nafaka, giyim ve barınacak yerlerini temin etmesinden
önceliklidir.
- Kişinin eşinin nafaka, giyim ve barınacak yerini temin etmesi, ana baba ve çocuklarının nafaka, giyim ve barınacak yerlerini temin etmesinden önceliklidir.
- Eş, ana baba ve çocuklar için nafaka, giyim ve mesken temin etmek üzere; kişinin mal, mesken, köle ve cariyeleri satılır.
- Kişinin borçlarının Ödenmesi için tüm malların satılması hususunda alacaklılara öncelik tanınır.
- Borçlu kimsenin hacir altına alındığı günden borcunu ödediği vakte kadar kendi ve ailesinin nafaka ve giyim masrafları borçlardan önceliklidir.
- Yeme içme hususunda zaruret derecesinde acıkan kimse, bu durumda olan başka kimse yoksa öncelikle tercih edilir.
- Hakim önünde muhakeme olma hususunda kadın erkekten, yolcu yolcu olmayandan önceliklidir.
- Her türlü velayette faziletli kimseler böyle olmayanlara tercih edilir.
- Dinî yükümlülüklerde en üstün olan öncelikle yapılır.
- Kamu mallarından yapılacak yardımlarda zaruret halinde bulunanlar ihtiyaç sahiplerine tercih edilir. Yine daha önemli şeylere ihtiyaç duyanlar diğerlerine tercih edilir.
- Fetva verme ve hakimlik yapma hususunda bazılarının öncelikle tercih edilmesi, adam öldüren, yaralayan veya bir uzvu kesenlerden bu işi daha önce yapanın daha önce kısas cezasına çarptırılması, savaşta öldürülen düşmanın üzerindeki eşyalarda öldüren kimsenin öncelikle hak sahibi olması, mescitlerde, çarşıdaki oturma yerlerinde ve mubah mallara el koyma hususlarında öncelik hakkına sahip olma, nikahtaki bir kusur sebebiyle eşlerden birinin nikahı feshetmede öncelik hakkına sahip olması, maddî sıkıntı ve îla ile boşanma durumlarında kadının nikahı feshetmede önceliğe sahip olması, karşılıklı akitlerde taraflardan birinin öncelikle akdi feshetme hakkına sahip olması vb. öncelikler hep bu kabildendir.