sidretül münteha
Fri 20 May 2011, 03:23 pm GMT +0200
Ma'rufu Emretme İle Münkeri Nehyetme Arasındaki Fark
Aslında "ma'rufu emr" ile "münkeri nehiy" kavramları arasında hiç bir fark yoktur. Hakikatte ma'rufu emretmek münkeri nehyetmek, münkeri nehyetmek de ma'rufu emretmek demektir. Fakat bu iki kavrama, nazar-ı dikkatle bakıldığında aralarındaki fark ortaya çıkacaktır. Böylelikle ma'rufu emretmeyi "olumlu bir amel", münkeri nehyetmeyi ise "olumsuz bir amel" diye ifâde etmek mümkün olacaktır.
Müslümanlara nasihat etmek, onları eğitmek, ıslah edip onlara dinlerinin esaslarını öğretmek, kendilerine din sevgisi aşılamak, zor durumlarda ve benzeri şartlarda yardımlaşmak gibi hususlar ma'rufu emretme sahasına girer. Fakat münkeri nehyetme ise müslümanları, itikad ve amel cinsinden dünya ve âhirette zararlı şeylerden sakındırma çalışmasıdır.407
407 Bu münasebetle burada bir açıklama yapmak gerekir: Çünkü bazı kimseler ma'ruf ve münker kavramları arasındaki inceliği tefrik edemiyorlar. Fakat imam Gazâlî'nin genişçe temas ettiği bir fark vardır. Şöyle ki; "Münker" "ma'siyet" kelimesinden daha kapsamlıdır. Meselâ; bir kimse bir çocuğun veya delinin içki içtiğini gördüğünde onun içkisini dökmesi gerekir. Aynı şekilde bir delinin, deli bir kadınla veya bir hayvanla zina ettiğini gördüğünde, onu bu fiilinden men'eder. Bu şekilde işlenen bir fiil, insanlar arasında açıkça işlense bile fuhuş sayılmaz. Hatta böyle bir fiili açıktan değil de gizli yapsa dahi yine mani olunması gerekir. Delinin işlediği bu fiile "ma'siyet" denmez. Çünkü âsi olmadan ma'siyet olmaz. Çocuk ile deli mükellef olmadığından onlara âsî denemez. Fakal "münker" ifadesi şer'an inkâr ve men'edilmiş bir iş olması bakımından buna münker denir. Bu bakımdan "münker" kelimesi "ma'siyet" kelimesinin kapsamına aldık. Artık ma'rufu emr münkeri nehiy büyük günahlara mahsus değildir. Hatta küçük günahlardan oldukları halde hamamda mahrem yerini açmak, yabancı kadınla bir arada bulunmak ve yabancı kadınlara bakmaktan men'etmek de vaciptir.: (îhyâ: 2/285).