sumeyye
Mon 14 March 2011, 01:56 pm GMT +0200
Maktulün Cesedinin Tam Olarak Bulunamaması:
Bir mahallede maktulün gövdesi veya yarısından fazlası yahut başı ile beraber yarısı bulunursa, yine aynı hüküm tatbik edilir: Çünkü kasâme ile alâkalı nass gövde hakkında vârid olmuştur. Gövdenin çoğu insana saygının gereği olarak gövdenin tamamı hükmündedir. Gövdenin dikey olarak yarısı veya baş ile beraber gövdenin yarıdan azı ya da başı veya eli veya ayağı yahut başka bir organı bulunursa; ne kasâme tatbik edilir, ne de diyet alınır. Çünkü nass gövde hakkında vârid olmuştur. Burada sayılanlar gövde mânasında değildirler. Zira bunlar için kasâme tatbik edilmesi gerekse, başka bir organın bulunması veya gövdenin diğer yarısının bulunması halinde de kasâme tatbik edilmesi gerekir ki, bu takdirde tek bir insanın öldürülmesi sebebiyle, kasâme mükerreren tatbik edilmiş veya birden fazla diyet alınmış olur. Oysa bu doğrultuda nass vârid olmamıştır.
O mahallede elli kişi yoksa; elliye tamamlamak için onlara yemin tekrarlatılır: Zira rivayet edildiğine göre; Yemen'deki Vedia ve Erhab kabilelerinin mıntıkaları arasında maktul bir erkek görülmüştü. O zamanın Yemen valisi bu hâdiseyi bir mektupla Hz. Ömer (ra) e bildirmiş, ne yapması gerektiğini sormuştu. Hz. Ömer (ra) de valiye yazdığı mektubunda şu emri vermişti; 'iki kabilenin bulunduğu köylerin arasını ölç; maktulün bulunduğu yer hangi kabilenin köyüne daha yakınsa, o kabileyi mes'ûl tut.'
Ölçme neticesinde Vedia kabilesinin köyüne daha yakın olduğu tespit edilmişti. Vedia köylüleri bundan sonra Hz. Ömer (ra) e gelmişlerdi; 49 kişi idiler. Hz. Ömer (ra) onların hepsine yemin ettirdi ve onlardan bir adama da yeminini iki kez tekrarlattı; böylece yeminleri elliye tamamlanmış, sonra da diyet ödemelerine hükmetmişti. Onlar; 'hem yemin ediyoruz, hem de malımızı mı vereceğiz?!' deyince Hz. Ömer (ra); 'ya bu adamın kanı nereye gidecek? Heder mi olacak?!' karşılığı vermişti. [38]
[38] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/308-309.