sumeyye
Sun 13 March 2011, 01:38 pm GMT +0200
Lehdarın Vasiyyeti Reddetmesi:
Kendisi için vasiyyette bulunulan kimse bu vasiyyeti evvelâ kabul eder, sonra da vasiyyet edenin yüzüne karşı reddederse; bu reddir: Çünkü lehdarın isteği yoksa, vasiyyet eden onu bu vasiyyeti kabule zorlayamaz. Ama onun gıyabında reddederse, bu redd sayılmaz: Çünkü bunda ölüye hıyanet ve onu aldatma vardır. Çünkü vasiyyet eden kendisinden sonra işlerini yürütme ve terekesini idare etmede yerini alacağına inanıp güvenerek onu vasî tayin etmiş ve ölmüştür.Vekilde ise, hüküm bunun hilâfınadır. Çünkü müvekkil onu vekil tayin etmekten rücû edip, bir başkasını tayin edebilir. Ayrıca müvekkil hayatta olup ona havale ettiği işi bizzat kendisi yapabilir veya onu azledip yerine vekil tayin edebilir. Dolayısıyla vekil ile vasî arasında fark vardır.
Lehdar vasiyyeti kabul ya da reddetmez de, vasiyyet eden ölürse; lehdar muhayyer olur: Dilerse vasiyyeti kabul eder, dilerse reddeder. Vasiyyet edenin onu kabul veya redd hususunda zorlama salahiyeti bulunmadığından dolayı, o muhayyerdir.
Şu da var ki; vasiyyeti kabul sözlü olabileceği gibi, fiilî de olabilir. Çünkü fiil de ona delalet eder. Meselâ vasiyyet edenin ölümünden sonra vasinin terekedeki bazı malları satması gibi. Bu satış salahiyetli ve ehil biri tarafından yapıldığı için, geçerlidir. Vasinin mirasçılara yarayacak bir şeyi satın alması, ölünün borçlarını ödemesi yahut alacaklarını tahsil etmesi de böyle olup, bu durumda vasiyyet onun için bağlayıcı olur. Vasinin yapılan vasiyyetten haberdar olması veya olmaması bu hükmü değiştirmez. Çünkü bu vasiyyet, onun mal sahibinin yerine geçmesi mânasındadır. Bilindiği gibi vasinin salahiyeti, vasiyyet edenin salahiyetinin sona erdiği anda başlamaktadır. O zaman salahiyet kendisine intikal eder. Kendisinin vasî tayin edildiğini bilmesine ihtiyaç yoktur, tıpkı mirasta olduğu gibi.
Vasî âciz ise, kadı onun yanına başka birini vasî olarak tayin eder. Vasî köle, kâfir yahut fâsık ise, kadı onun yerine başka birini vasî tayin eder. [19]
[19] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/336-337.