sumeyye
Fri 25 March 2011, 02:16 pm GMT +0200
Îlâda Niyyet Şartı:
Eğer koca îlâ«yapmak istiyorsa, bu sözlerden birini söylerken îlâya niyyet etmesj şarttır. İmam Muhammed dedi ki; 'bir erkek karısına; vallahi, tenim senin tenine değmeyecektir, derse; îlâ yapmış olmaz. Çünkü zekerine ipek sararak tenleri birbirine değmeden kansıyla cinsî münasebette bulunabilir. Çünkü cinsî münasebetten başka şeyle de yemini bozar. îlâ eden erkek odur ki; yemininin bozulması hususen cinsî münasebette bulunmakla olur.
Bu mes'elede asıl kaide şudur; îlâ eden erkek odur ki, kansıyla cinsî münasebette bulunması ancak kendisine lâzım olan bir şeyle mümkün olur. Zira îlâ müddeti içinde kansıyla cinsî münasebette bulunmasının haramhğı, îlâ yeminini bozmasıyla sona erer. Yeminin bozulması keffareti gerektirir, cinsî münasebette bulunmanın haramhğı ya da kocanın kendisi için lâzım olan bir işi yapmasıyla sona erer. îlâ ancak vaginadan cinsî münasebet yapmamaya yemin etmekle olur. Çünkü kadınm hakkı vaginasından cinsî münasebet yapılmasındadır. Vaginasmdan temas yapılmamasına yemin edilmesi halinde zulüm meydana gelir.
Bir kimse karısına; 'Allah (cc) a yemin ederim ki, sana yaklaşmayacağım1 yahut; 'dört ay sana yaklaşmayacağım' dediği zaman îlâ etmiş olur: Bu hususda asıl delil şu âyet-i kerîmedir:
"Kadınlarına yaklaşmamaya yemin edenler dört ay beklerler " (Bakara: 226). Bu nass dolayısıyla îlâ müddeti ne eksik ne fazla; tam dört aydır. Zira müddet bundan az ya da çok olsa, o zaman nassın îlâ müddetini dört ay olarak belirlemesinde bir fayda olmazdı.
Bir kimse karısıyla cinsî münasebette bulunursa; hacca gideceğine yahut oruç tutacağına, sadaka vereceğine, köle azad edeceğine veya karısını boşayacağına dâir Allah (cc) a yemin ederse; yine îlâda bulunmuş olur: Meselâ; 'sana yaklaşırsam Allah (cc) için haccetmek borcum olsun' veya; '... Allah (cc) için şu kadar gün oruç
tutmak borcum olsun' der veya kansma yaklaştığı takdirde sadaka vermeyi yahut köle azad etmeyi veya karısını boşamayı söylerse, îlâ etmiş olur. Çünkü bütün bunlarda yemin mevcuttur. Allah (cc) dan başka şeyle yemin etmek şart ve cazadır; bunun maksadı da kişiyi ya bir işi yapmaya sevketmek, ya da onu o işi yapmaktan menetmektir. Bu şeyler de zorluğu içerdiklerinden, bunu gerektirirler. Çünkü kocanın kansma yaklaşması ancak yapması kendisine lâzım gelen bir işle mümkün olur. Yemin mevcut olunca, îlâ da mevcut olur ve nassın kapsamına girer.
Bir kimse kansına; 'sana yaklaşırsam, iki rek'at namaz kılmak...' veya; '...gaza etmek borcum olsun1 derse; îlâ etmiş olmaz. İmam Muhammed dedi ki; 'îlâ etmiş olur; çünkü oruç ve sadaka gibi "namazın da nezredilerek vâcib hale getirilmesi sahihtir.'
Ebû Hanîfe ile Ebû Yûsuf a göre namaz, yemin hükmünde değildir. Hatta âdete göre onunla yemin edilmez ve cenaze namazı ile tilâvet secdesi gibi olur. [54]
[54] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 3/175-176.