müzzemmil
Thu 15 September 2011, 08:13 pm GMT +0200
Kur'an'da Kâtibi Adillik (Noterlik)
Dünyanın her tarafında mevcut bulunan Noterlik müessesesi de yine, İslâm Hukukunun medeniyet alemine bahşettiği bir tesistir. Kur'an'da Bakara Sû. 282. ayetinin şu meali şerifinde şöyle buyurulmaktadır:
“Ey iman edenler! muayyen vade ile biri birinize borç alıp verdiğiniz zaman, onu yazın ve bunu aranızda, taraflardan hiç birine meyletmeyecek, iki tarafın haklarını gözetecek tarafsız bir kâtibi adil yazsın ve Allâhu Taâlânm kendisine öğrettiği veçhile yazmaktan çekinmesin de öyle yazsın. Borçlu olan kimse de borcunu kıbul ve ikrar etsin. Ve kâtip ve üzerinde hak olan kişi, Allah'tan korksun da, o haktan zerre kadar eksik bir şey bırakmasın.
Eğer üzerinde hak bulunan borçlu, malını israf ve telefeden bir sefih veya küçük (sabi) veya çok ihtiyar ve matuh (ebleh) yahut dilsizlik, tutukluk, dil bilmezlik gibi her hangi bir sebeple bizzat başkasından hakkını istemeğe ve söyleyip yazdırmağa gücü yetmezse, o talep ve ikrarı, onun yerine velisi veya vasi, vekil veya tercümanı yazdırsın ve bunu hak ve sıdk (doğruluk) ile yapsın.
Erkeklerden iki şahit edinin ki, icabında borca şehadet etsinler. Eğer iki erkek bulunmazsa, o zaman doğruluğuna emin olduğunuz kimselerden bir erkekle iki kadın şahit olsunlar. Kadınlardan biri unutursa, diğeri hatırlatır.
Şahitler (şehadetin edasına) davet edildikleri vakit, kaçınmasınlar. Az olsun( çok olsun onu vâdesiyle beraber yazmaktan üşenmeyin. Bu Allah indinde adalete daha uygun, şahitlik için daha sağlam, şüpheye düşmemenize daha yakındır. Meğer ki aranızda alıp verdiğiniz hazır bir ticaret olsun. O zaman bunu yazmamanızda bir beis yoktur. Alışveriş ettiğiniz vakit da şahit tutun. Yazana da, şahitlik edene de asla zarar verilmesin. (bunu) yaparsanız o, kendinize (zararlı) bir kötülük olur. Allah'tan korkun, Allah size öğretiyor, Allah her şeyi hakkiyle
bilendir.»
Mushafi şerifte bir sahifeyi kaplayan bu ayeti kerime, mevcut Noterlik kanununun hepsini toplamış durumdadır. Hatta o kadar ki, senedi yazanın ve şahitlerin ücret almaları bile ayeti celilede düşünülmüş ve “yazana da, şahitlik edene de asla zarar verilmesin» buyurulmuştur. [735]
[735] Ahmet Gürkan, Kur’an’ın Nasih Ve Mensuh Ayetleri, Yeni İlahiyat Kitabevi, Ankara, 1980: 244-245.