sumeyye
Thu 13 September 2012, 12:29 pm GMT +0200
Kötü Hava Şartları:
Yağmurlu, Karlı Ve Soğuk Havalar:
a) Hanefî Mezhebine göre, yağmurlu, karlı ve soğuk havalarda iki namaz birleştirilmez, ancak sûrî cem yapılabilir.
b) Şafiî Mezhebine göre, elbiseyi ıslatacak derecedeki yağmur, karlı ve soğuk hava sebebiyle, namazlar yalnızca cem’u takdim şeklinde birleştirilebilir. [99] Mukimlerin yağmurlu havada iki namazı birleştirmeleri için özel bazı şartlar vardır:
1) Yağmur vb.’nin her iki namazın iftitah tekbirinde ve birinin selâmında devam etmesi gerekir. Namaz arasındaki kesintiler bir zarar vermez.
2) Tertibe uyulur.
3) İki namaz arasında ara verilmez.
4) Birlikte kılmaya niyet edilir.
5) İkincisi cemaatle kılınır.
6) İmamın imamete ve cemaate niyet etmesi gerekir.
7) Uzak bir cami ve mescidde olmalıdır.
c) İbn Ömer, Ebân b. Osman, fukaha-i seb’a, Malik, Evzaî, İshak ve Ahmed’e göre, yağmur dolayısıyla cem, yalnızca akşam ve yatsı namazları için her iki şekilde de caizdir. Bu görüş, Mer-van ve Ömer b. Abdülaziz’den rivayet edilir. [100]
Hanbelîlere göre, yağmurun elbiseyi ıslatacak derecede olması gerekir; çiğ ve elbiseyi ıslatmayan hafif yağmur cem’i mubah kılmaz. Kar ve soğuk da, yağmur gibidir. [101] Cem şekillerinden kolayı seçilir. Münferid için veya yağmurun ıslatmasını engelleyecek gölgelik vb. bulunduğunda, cem’in caiz oluşu ihtilaflıdır. Bir görüşte cem caizdir; çünkü, özür bulununca meşakkat bulunup bulunmaması farketmez, genel ihtiyaç bulununca hüküm ihtiyacı olmayanlar için de geçerli olur. İkinci görüşe göre ise, meşakkat dolayısıyla tanınan bir hak olduğu için cem caiz değildir. [102]
Çamurlu Yol: [103]
a) Hanefî Mezhebi, eş-Şafiî ve Ebu Sevr ile bazı hanbelî hukukçulara göre, çamurun meşakkati yağmurdan az olduğu için, namazların cem’ini mubah kılmaz. Sûrî cem yapılabilir.
b) Malik ve içlerinde İbn Kudâme’nin de yer aldığı hanbelî hukukçuların çoğunluğuna göre, cıvık çamur, ayakkabı ve elbiseler konusunda meşakkate yol açtığı için, cem hususunda bir özürdür. Zaten çamur, cuma ve cemaatin terki konusunda da bir özürdür, hatta kayganlığı dolayısıyla ıslaklıktan da zararlıdır.
Ahmed b. Hanbel’e göre, yolculuktayken çamur dolayısıyla binek hayvanından inemeyen, ima ile namaz kılar, secdede rükûdan daha fazla eğilir.
Şiddetli Rüzgâr Ve Fırtına: [104]
a) Hanefî ve Şafiî Mezhepleri ile bazı hanbelî hukukçulara göre, fırtına, iki namazı birleştirmek için sebep değildir. Sûrî cem yapılabilir.
b) Ömer b. Abdilaziz ve bazı hanbelî hukukçulara göre, soğuk ve karanlık bir gecedeki fırtına, cem’i mubah kılar. Çünkü bu, cuma ve cemaatin terki için de bir özürdür.
Karanlık Ve Çamur: [105]
a) Hanefî ve Şafiî Mezheplerine göre, karanlık, iki namazı birleştirmek için sebep değildir, sûrî cem yapılabilir.
b) Maliki Mezhebine göre, mukimler, yağmurlu ve karanlık bir havada şiddetli çamur dolayısıyla camide akşam ve yatsı namazlarını cem’u takdim şeklinde kılabilir.
[99] Şafiî, Umm, c. I, s. 76; c. VII, s. 205; Şeltut-Sayis, age, s. 30.
[100] İbn Kudâme, age, c. II, s. 274-275.
[101] İbn Kudâme, age, c. II, s. 275-276; Şeltut-Sayis, age, s. 39.
[102] İbn Kudâme, age, c. 2, s. 275; Cezîrî, Fame, c. I, s. 487-488.
[103] Ahmed, Mesail, s. 117 (418); İbn Kudâme, age, c. II, s. 275.
[104] İbn Kudâme, age, c. II, s. 276 ; Cezîrî, Fame, c. I, s. 487-488.
[105] İbn Rüşd, BM, c. I, s. 136; Şeltut-Sayis, age, s. 39; Cezîrî, Fame, c. I, s. 483-485.