sumeyye
Wed 18 July 2012, 12:27 pm GMT +0200
II — Köprü - Baraj Gelir Ortaklığı Senetleri:
A) Gelir Ortaklığı Senetlerinin Hukukî Statüsü:
A) Gelir Ortaklığı Senetlerinin Hukukî Statüsü:
Gelir ortaklığı senedi, 17 Mart 1984 tarihli 2983 sayılı «Tasarrufların Teşviki Ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkında Kanunsun 3. madde c bendinde şöyle tarif edilir : «Gelir ortaklığı senedi; Kamu kurum ve kuruluşlarına (Kamu İktisadî Kuruluşları ve İktisadî Devlet Teşekkülleri dahil) ait altyapı tesislerinin gelirlerine hakiki ve hükmî şahısların ortak olması için çıkarılacak senetlerdir».
3. madde a bendinde ise altyapı tesisleri şöyle belirlenir : «Köprü, baraj, elektrik santrali, karayolu, demiryolu, telekominükasyon sistemleri ile sivil kullanıma yönelik deniz ve hava limanları ve benzerleridir». 4. maddede, gelir ortaklığı senetleri ile diğer bazı kaynaklardan sağlanan gelirlerin, ilgili kuruluşların bütçeleri dışında T.C. Merkez Bankasında kurulacak «Kamu Ortaklığı Fonu»nda toplanacağı belirtilir. 5, maddede ise, gelir ortaklığı çıkarılacak altyapı tesislerinin işletme, bakım, onarım, idame ve benzeri hertürlü masraflarının ilgili idarelerce bu fondan karşılanacağı, hükmü yer alır. Aynı maddenin c fıkrasında gelir ortaklığı senetlerine her yıl dağıtılacak meblağların bu fondan karşılanacağı, e bendinde de, gerekli görülen hallerde piyasaya arzedilmiş bulunan gelir ortaklığı senetlerinin satın alınmasında yine bu fonun kullanılacağı, belirtilmiştir.
10/g maddesiyle; «Gelir ortaklığı senedi ile gelirleri satılacak altyapı tesislerinin tarife ve ücretlerini tespit etmek» görevi «Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Kurulu»na verilmiştir.
Mülkiyetle ilgili önemli bir madde de 11. maddedir, a fıkrası şöyledir : «Altyapı tesislerinin mülkiyeti ilgili Kamu Kurum ve Kuruluşuna (Kamu İktsadî Kuruluşları ve İktisadî Devlet Teşekkülleri dahil) ait olmak kaydiyle bu tesisler için Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Kurulunca 'Gelir Ortaklığı Senedi' çıkarılabilir».
Gelir Ortaklığı Senetleri hâmiline yazılı olarak düzenlenir.
Yukarıdaki hükümlerden anlaşıldığına göre, köprü ve baraj senetleri, ilgili kanununa göre, mülkiyetin naklini gerektiren gerçek bir satış olmamaktadır. Devlet, halktan aldığı karzlara karşılık, bazı tesislerini teminat (rehin - ipotek) olarak göstermekte ve senet sahiplerine bu tesislerden yararlanma hakkını vermektedir. Anaparayı geri verince de yararlanma hakkı sona ermektedir. Bu,hukukî statü bakımından alacaklının, borçluya ait ipotekli maldan onun izniyle yararlanmasına benzemektedir. [282]
[282] Dr. Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İklim Yayınları: 122-124.