sidretül münteha
Wed 9 February 2011, 03:41 pm GMT +0200
4. Kiralamanın Çeşitleri:
Kiralamanın çeşitlerine gelince: Ulema müttefiktirler ki, nasıl iki çeşit satış varsa, kiralama da -gözle görülen muayyen birtakım eşya menfaatları-nın kiralanması ile fizzimme olarak birtakım menfaatlerin kiralanması olmak üzere- iki çeşittir. Fizzimme olan kiralamanın sıhhati için menfaatin tarifi ve muayyen olan eşyayı kiralamanın sıhhati için de -satışlarda olduğu gibi- ya görmek, ya tarif şarttır. İmam Mâlik'e göre tarifin sıhhati için karalanan şeyin cins ve çeşidini belirtmek gerekir. Buna göre gerek kiralanan hayvanın ve gerekse hayvana taşıttırılacak yükün tarif edilmesi lazımdır. İmam Mâlik'e göre hayvana binecek kimsenin tarifi gerekmez. Fakat İmam Şâfîî: «Gerekir» demiştir.
İmam Mâlik'e göre fizzimme olan kiralamanın sıhhati için kiranın peşin verilmesi şarttır. Çünkü eğer peşin verilmezse borcun kiralanması kabilinden olur. Nasıl ki İmam Mâlik'e göre su alacağına güvenilmeyen tarlanın kiraya verilebilmesi için tarlaya su vermeden önce kirasının verilmemesi şarttır.
Ulema; satışta olduğu gibi, karalamada da muhayyerlik şartı caiz midir, değil midir diye ihtilaf etmişlerdir. İmam Mâlik «Kiralamanın her iki çeşidinde de, yani kiralama ister muayyen, ister fizzimme olsun, onda muhayyerlik şartı caizdir» demiştir. İmam Şâfıî ise kiralamada muhayyerlik şartını caiz görmemiştir.
İşte bu babın birinci bölümü olan, kiralamanın hangi şeylerde cari olduğuna, şartlarının neler olduğuna ve kaç çeşit kiralama bulunduğuna dair konulara ilişkin meselelerinin meşhurları bunlardır. Şimdi de sırayı, bu bahsin ikinci bölümü olan kiralama akdinin ahkâmına getirmiş bulunuyoruz. [46]
[46] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/320.