sidretül münteha
Tue 1 February 2011, 05:11 pm GMT +0200
B- Kesimin Sonu:
Kurban kesme zamanının sonu hakkındaki ihtilâfa gelince: İmam Mâlik «Kurban bayramının üçüncü günü akşamına kadar kesilebilir» demiştir. Şu halde ona göre kurban, ancak «malum günlerde» kesilebilir ki malum günler -ona göre- bayramın birinci günü ile ondan sonraki iki gündür. İmam Ebû Hanife, İmam Ahmed ve bir cemaat de buna katılır.
İmam Şâfıi ile Evzâî, «Kurban, bayramın dördüncü günü akşamına kadar kesilebilir» demişlerdir. Çünkü onlara göre bayramın dördüncü günü de malum günlerdendir.
Bir cemaatin de «Bayramın birinci gününden başka, kurban kesilemez» dediği rivayet olunmuştur. Kimisi de «Zülhicce ayının sonuna kadar kurban kesilebilir» demiştir. Fakat bu görüş, şâzz ve delilsizdir. Bu görüşlerin hepsi de seleften naklolunmuşum
Bu ihtilâfın sebebi iki şeydir. Biri,
"Tâ ki birçok menfaatler görsünler ve Allah'ın onlara rızık olarak verdiği hayvanları belli günlerde kurban ederken onun adını ansınlar"
[34] âyet-i kerimesinde geçen «Belli günler» hangi günlerdir diye ihtilâf etmeleridir. Kimisi «Bayramın birinci günü ile ondan sonraki iki günüdür» demiştir ki meşhur olan görüş budur. Kimisi de «Zülhicce ayının ilk on günüdür» demiştir.
İkinci sebeb de, bu âyet-i kerimenin Delilü'l-Hitab'ı ile, Cübeyr b. Müt'ım'ın hadisi arasında bulunan çelişmedir. Zira bu hadiste Peygamber (s.a.s) Efendimiz'den,
«Mekke'nin bütün vadileri kurban kesme yeridir ve teşrik günlerinin hepsi kurban kesme zamanıdır» [35] buyurduğu rivayet olunmuştur. «Malum günler» bayramın ilk günü ile onu takibeden iki gündür deyip âyetin delilü'l-hitab' hadise tercih edenler, «Bu üç günden başka kurban kesilemez» demişlerdir.
Âyet-i kerime ile hadis arasında çelişme yoktur, âyette bulunmayan bir hüküm hadiste bulunmaktadır. Kaldı ki âyetten maksat, kurban kesme günlerini bildirmek değildir. Fakat hadisten maksat bu günleri bildirmektir diyenler ise, «Bayramın dördüncü günü de kurban kesmek caizdir. Çünkü bayramın dördüncü günü –ittifakla teşrik günlerindendir» demişlerdir.
Ulema, «Sayılı günler»in teşrik günleri olduğunda ve teşrik günlerinin bayramın birinci gününden sonraki üç gün olduğunda müttefiktirler. Bayramın birinci gününün teşrik günlerinden olduğu, yalnız Said b. Cübeyr'den rivayet olunmuştur. Ulema, ancak -yukarıda geçtiği üzere- «Malum günler» hangileridir. Bayram'ın ilk üç günü müdür, yoksa zülhicce ayının ilk on günü müdür diye ihtilâf etmişlerdir.
Bayramın birinci gününden başka kurban kesilemez diyenler ise, «Malum günler Zülhicce ayının ilk on günüdür. Fakat bu günler içinde onuncu günden başka kurban kesmenin caiz olmadığında icma' bulunmaktadır. Şu halde kurban kesmek için ancak ayın onuncu günü kalır, ki o da bayramın birinci günüdür» demişlerdir. [36]
[34] Hacc, 22/28.
[35] Müslim, Hacc, 15/19, no: 1218.
[36] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/333-334.