sumeyye
Wed 1 August 2012, 01:37 pm GMT +0200
21. Kesimden Sonraki Mendup Ve Mekruhlar:
a) Kesimden sonra, hayvanın bütün organlarının sakinleşmesine ve soğumasına, canlılığın bütün cesette sona ermesine kadar beklemek müstehap, bundan önce yüzmek vb. mekruhtur,
b) Mükellefin ve aile halkının kurban etinden yemesi Hanefî Mezhebine göre müstehaptır; İmam Malik'e göre hem yemek, hem tasadduk gerekir, sadece biri caiz değildir; İbnu'l-Mevvaz'e göre, mükellef ikisinden birini uygulayabilir. [789]
c) Efdal olan, kesilen kurbanın üçte birini kendi evinde yemek, üçte birini akraba ve dostlara dağıtmak, kalan üçte birini de fakir fukaraya dağıtmak menduptur; Zahirî Mezhebine göre, bu hareket tarzı şarttır. [790]
d) Kurban etinin bütünüyle tasadduku caiz olduğu gibi, tamamının ev halkı için saklanması da caizdir, ancak efdal olan yedirme ve tasadduktur. Bununla birlikte, kendi aile üyeleri kalabalık ve orta halli kimselerin, kurbanlığı tamamen kendilerine saklaması menduptur. [791]
e) Kasaba veya kesene, kurban etini ücret olarak vermek helal değildir. Kurbanı kesen fakir olursa da aynı hüküm uygulanır.
f) Kurban etlerinin satılması caiz değildir; deri vb.'nin satılması konusundaki hükümler, aşağıdaki gibidir: [792]
(1) Cumhur'a göre, derilerin satılması caiz değildir.
(2) Ebu Hanife'ye göre, sahibi kurban derisini evde kullanabilir. Deri vb. aynı kalabilecek şekilde kendisinden faydalanılan, yani tüketim malı olmayan maddelerle satış suretiyle değiştirilebilir, ancak kendisinden faydalanılamayan para vb. karşılığında satılması helal değildir. Buna rağmen satış yapıldıysa, bu satış, Ebu Yusuf’a göre nafiz (geçerli) değilken; Ebu Hanife ve Muhammed eş-Şeybanî'ye göre nafizdir, bedelin tasadduku gerekir.
Kurbanın derisi ve diğer' aksamı dağıtılacağı zaman, ilkin bunlar fakirlere yerilir. İstifadesi daha çok olursa, İmam Hatip Liseleri, ilmî dernek ve vakıflar vb. din ve millet yararına çalışan güvenilir kurumlara da verilebilir. Yapılan yardımları kötü yolda kullanan veya kurbana inanmadığı halde et ve derisi gibi kısımlarından faydalanarak, hatta bazan müslümanlığın aleyhinde çalışan kurum ve kişilere, bu kısımları vermek asla doğru değildir. Bu gibi kurumlara yapılacak yardımlarla, onların günahına ve suçuna ortak olunacağı gözden uzak tutulmamalıdır.
Kurban etleri, müslüman olmayanlara da tasadduk edilebilir.
[789] Kurban etlerinin yenip yenmemesi konusunu biraz açalım.
1. Yenip Yenmemesinde İttifak Olanlar:
a. Mükellefin Etini Yemesi Caiz Kurban:
Udhiye (bayram) kurbanının etinden, hem sahibi, hem de aile halkı yiyebilir.
b. Mükellefin Etini Yiyemediği Kurbanlar:
İhsar, av ve ceza hedyi ile adak kurbanlarından mükellef ve ailesi yiyemez. Kurban bayramının geçmesiyle udhiye (bayram kurbanının eti), kesiminden önce doğan yavru ve mükellefin yakını veya sevdiği ölü adına onun emriyle kesilen kurbanlar da sahibi tarafından yenmez.
2. Yenip Yenmemesi İhtilaflı Olanlar:
Hanefî Mezhebine göre, şükür hedyinin etinden sahibi yiyebilir, eş-Şafiî'ye göre yiyemez. Sahibinin etinden yemesi caiz kurbanın et ve diğer aksamının kesimden sonra tasadduku vacip değilken, sahibinin yemesi caiz olmayan kurbanların bu kısımlarının tasadduku vaciptir. Kesiminden sonra etin kaybolması ve telefi halinde, her iki tür için de tazminat ödenmez; fakat tüketim mükellef tarafından olursa, birinci için değerini tasadduk gerekmezken, ikinci için gerekir. Kurbanlık hayvanların satılması halinde, satış nafizdir (geçerlidir), ancak bedelin tasadduku gerekir.
[790] Ahmod b. Hanbel, Mesûil, s. 262, no:970; İbn Rüşd, BM, c. I, s. 355.
[791] Mergınânî, age, c. IV, s. 76; İbn Mace, Sünen, H. No: 3159; Müslim, el-Edahi, s. 5. Hukukçuların bir kısmı el-Hacc: 2.2/36 ile 28 âyetlerini bu konuya delil olarak göstermektedirler.