sumeyye
Mon 14 March 2011, 01:39 pm GMT +0200
Katilin Aşiretinden Kuvvet Alması:
Katil, aşiretinin arka vermesinden, onların çokluğuna güvenerek kuvvet bulduğundan ve aşiretindeki yardımcılarının gücüne bel bağlayarak bu cinayeti işlediğinden; onlar bu cinayette kendisine ortak olmuş gibi olurlar. Ona yardımcı ve destekçi gibi olduklarından dolayı, diyeti ona tazmin ederler. Çünkü onlar öldürdüklerinde bu da onlar için diyet ödemeyi üstlenir. Kendisi öldürdüğünde de tabii ki onlar diyet ödemeyi üstlenirler. Bu insanların karşılıklı yardımlaşma âdetlerinde olduğu gibi, muavenet babındandır.
Telef edilen mallarda ise, hüküm bunun hilâfınadır. Bu şeylerin kıymeti çok olmadığı için, suçlu; yükünün hafıfletilmesine ihtiyaç duymaz. Ama diyet çok miktarda bir mal olduğu için, katile ağır gelir. Dolayısıyla o, yükünün hafıfletilmesine ihtiyaç duyar. Hatâen ve kaste benzeyen öldürme sebebiyle gereken her diyeti onların ödemesi vâcibdir: Böyle demekle sulh, itiraf veya katilin baba olması gibi bir şüphe ile kısasın düşmesi sebebiyle ödenmesi gereken diyet, bu hükmün kapsamı dışına çıkarılmış oldu. Kaste benzer öldürme sebebiyle ödenmesi gereken diyeti, cenin hadîs-i şerifi dolayısıyla âkilenin ödemesi vâcib olmuştur. Bilindiği gibi o hadîs-i şerîfdeki ifadeye göre; katil kadın kumasının karnına kasıtlı olarak çadır direği ile vurmuş, Rasûlullah (sas) da kâtilenin âkilesinin diyet ödemesine hükmetmişti. Çünkü bu diyet babında hatâen icra edilen bir öldürme gibidir. Bu diyeti katilin âkilesinin üstlenmesinde de hüküm böyledir. Zira Hz. Ömer (ra), hatâen öldürme sebebiyle ödenecek olan diyeti katilin âkilesinin ödemesi gerektiğine, hiç bir itirazla karşılaşmaksızın, sahabenin huzurunda hükmetmiştir. [48]
[48] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/317.