ezelinur
Fri 11 June 2010, 07:54 am GMT +0200
Kadı Camisi
Kadı Camisi
Kilis Büyükkütah Mahallesi, Cumhuriyet Caddesi üzerinde bulunan Kadı Camisi’ni Kara Kadı isimli bir kişi yaptırmıştır. Kara Kadı’nın kim olduğu bilinmemektedir. Yapının mimarı da bilinmemektedir.
Kadı Camisi 1820 yılında meydana gelen depremden hasar görmüş, 1822 yılında Hacı Abdurrahman Efendi tarafından onarılmıştır. Daha sonra 1878 ve 1889 yılında cami batıya doğru genişletilmiştir. Bu durumda caminin orijinal plan ve mimarisinde değişikliğe uğradığını göstermektedir. Caminin yapım kitabesi bulunmamakla beraber, çeşitli zamanlarda yapılan onarımları belirten kitabeler günümüze kadar gelebilmiştir.
Kadı Camisi kıbleye paralel olarak uzanan üzeri çapraz tonozlarla örtülü, iki sahınlı ibadet mekanı ve dokuz kemerli son cemaat yeri ile bu plan şeklinde Kilis’te yapılmış camilerin en büyük örneklerinden birisidir. Caminin güney ve batı cephelerine dükkanlar yerleştirilmiştir. Avlusunun doğusundaki iki katlı hücrenin fetvahane olarak kullanıldığı sanılmaktadır. Avlunun ortasında bulunan sekizgen planlı şadırvan günümüze gelememiştir.
Caminin onarım öncesinde kare planlı, iki serbest yığma ayağın iki sahına ayırdığı bir ibadet mekanı olduğu, bunun kuzeyinde de beş kemerli son cemaat yerinin olduğu sanılmaktadır. Ancak değişik dönemlerde yapılan onarımlardan sonra önüne dokuz kemerli bir son cemaat yeri ve büyük bir de ibadet mekanı yapılmıştır. Orijinalinde caminin duvarlarında siyah taş kullanılmış, genişletilen bölümlerde muntazam kesme sarı taş kullanılmıştır. Günümüzde son cemaat yeri kuzeydoğu ve kuzeybatı köşelerinde birer gömme ayak, bunların ortasında da yedi yığma ayağın taşıdığı yedi bölüm halindedir.
İbadet mekanı dikdörtgen planlı olup, beş ayak ile iki sahna ayrılmıştır. İbadet mekanında iki mihrap bulunmaktadır. Bunlardan ortadaki mihrap nişi hafif sivri kemerli, iki tarafında da köşe sütunçeleri bulunmaktadır. Üzerlerindeki kitabelerden de mihrabın 1822 yılında onarıldığı anlaşılmaktadır. Güneybatıdaki mihrap ise 1889 yılında yuvarlak kemerli bir niş olarak yapılmıştır. Üzerine de istiridye motifi yerleştirilmiştir. Caminin ibadet mekanında bezeme bulunmamaktadır.
Avlunun kuzeydoğusundaki minaresi etrafındaki hücrelerin yıkılmasından ötürü camiden biraz uzakta kalmıştır. Düzgün kesme taştan yapılan minare kare kaide üzerinde, tek şerefeli ve silindirik gövdelidir. Şerefe altı mukarnaslarla doldurulmuştur. Orijinal külahının taştan olduğu sanılan minare bugün çinkodan piramidal külahlıdır.