sumeyye
Thu 23 June 2011, 01:08 pm GMT +0200
İzahat
Haberde, «Namaz için abdest aldığı vakit» vârid olan cümlede, ye-mekden evvel ve yemekden sonra veya-sâdece ellerin temizliği maksa-diyle elleri yî&ama ânında, yüzüğü kımıldatıp hareket ertirilmediğine işaret vardır.
Namaz için abdestini alırken, sevgili efendimizin parmağındaki yüzüğünü hareket ettirmesi, yüzüğünün altında kuru yerin kalmayıb süh destin tam've mükemmel olmasını sağlama maksadına mâtuîdur.
Binâen aleyh yüzük birazcık boi olur ve altına suyun gitmesi zannedilir ise,, abdest ve gusul ânında o yüzüğü hareket ettirib altına suyun gitmesini 'kesinimde sağlamak sünnettir. Fakat yüzük dar olur. Suyun, yüzüğün altına gitmesi 'kesinlikle umulmaz ise, bu takdirde abdest ve gusul ânında o yüzüğü hareket ettirib altına suyun vâsıl olmasını sağlamak, vacSbve belkide farz olur.
Şemaili Tirmizîde, muhtelif rivayetlerin beyanına göre, Rasûlü ek-rem sallallâhü aleyhi vesellem efendimizin yüzüğü gümüşden olub, çok zaman sağ elin ve Bâzanda sol elin parmağına takmıştır.
Câbir (R.A) den rivayet olunan bir haberde şöyledir : «Rasûlü ekrem sallallânü aleyhi vesellem, yüzüğünü sağ eline takardı.»
İmanı-i Buhâri merhum daf demiştirki; Rasûlü ekrem (S.A.V) in, yüzüğünü sağ eline takmasından murad, sağ elinin küçük parmağına takardı, demektir.
Muhammed Bakır (R.A) dan rivayet olunmuşrurki; «Hasan ve Hüseyin (Allah her ikisinden râzî olsun), yüzüklerini sol ellerinin sırça parmaklarına takarlardı.»
Munaddisler şöyle beyan etmişlerdir :
«Hz. Hasan ve Hz. Hüseyinin, yüzüklerini sol ellerine takmaları, delâlet ederki, Rasûlü ekrem efendimizin böyle yüzük takmalarını görmüş veya işitmiş olmalılarki, sol ellerinin parmaklarına takmışlardır.»
— Beyhakînin rivayetine göre; «Rasûlü ekrem sallallâhü aleyhi vesellem hazretleri, Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer, Hz. Ali ve Hz. Hasan, Hüseyin (Allah hepsinden râzî olsun) sol ellerine yüzük takınmışlardır.
Eeyhakî-nin bu rivayeti delâlet ediyorki :
«Rasûlü ekrem sallallâhü aleyhi vesellem hazretleri, yüzüğünü çok zaman sağ elinin ve bâzanda sol elinin parmağına takmışlardır.»[216]
Şemaili Tîrmjzîde ibni Ömer (R.A) den rivayet olunan bir haberde şöyle demiştir: .
«Rasûlüllah sallallâhü aleyhi vesellem, altından bir yüzük aldı, o altından yapılmış yüzüğü sağ eline takardı.
— Bunun üzerine ashabı kiramda altından yüzük aldılar, Rasûlü ekreme ittibâ etmek için takındılar. O zaman- altından yüzük takınmak erkeklere haram değildi. Sonra vahy nâzıl olub, erkeklere altından yapılmış f üzük takınmaları haram oldu.
— İşte o anda Rasûlü «krem (S.A.V), o altın yüzüğü parmağından çıkardı ve dedi:
«Artık ben bu altından yapılmış yüzüğü ebediyen takınmam.»
— Bundan <sonra hemen insanlarda, parmaklarında altından yapılmış yüzükleri çıkardılar.»
Daha geniş izahat, Siyer kitablarında ve Şemaili Tirmizî şerhlerinde mezkûrdur. Ayrıca «Mlüteka tercümesi» adlı eserimizin 4. cildinde aşağıdaki hükümler, mezkurdur.
İbnî Ömer (R.A) den mervidir, buyuruyorki: '•
«Resûlüllah (S.A.V) Gümüşdsn bir yüzük alnuşdı ve elinde idi. (Resûlüllah irtihaî ettikten} sonra Ebû Bekir'in (R.A) etinde idi,. Ondan sonra Ömer'in (R.A) elinde idi. Ondan sonra Osman'ın (R.A) elin-de* tdi. Tâki sonra bîri eriş denilen kuyuya düştü, kaşı : Muhammedün Resûlüllah (idi),» [217]
Peygamber (S.A.V) efendimiz bir hadisi şeriflerinde şöyle buyuruyor :
«Akıkdan yüzük takınınız. Zira o (akik) mübarektir.»[218]
Şerhlerden Dürrü müntekâda şu hükümler mezkûrdur : «Yüzüğün kaşına" kendi ismini veya Allâhin ismini veya Peygamberin ismini nakşeder. Lakin helaya girib istincâ edeceği vakıtta cebine veya sağ avcının içine kor.
— Yüzüğün kaşına insan resmi, veya kuş veya hayvan resmi nakş-olunmaz. Ve Muhammedürrasûlüllah da nakış olunmaz. Zira Peygamber (S.A.V) in yüzüğünün nakşıdır.
— Resûlüllah (S.A.V) yüzüğünün kaşı üç satır idi. Her kelimede bir satırdır .
Ebû Bekir (R.A) m yüzüğünün kaşı, «Nimel kâdirü Allah» idi.
— Ömer (R.A) m yüzüğünün kaşı, «kefâbilmevti vâızan= vaaz yönünde ölüm kâfidir.»
— Osman (R.A) in yüzüğünde «le tasbiran ev Ietendimenne=ya sabredenlerdensin veya nedamet edenlerden olursun.»
— Ali (RA) m yüzüğünün kaşında, «Elmülkü lillah=MüIk Allah içindir.» nakşedilmişti.
Ebu Hanife (R.A) m yüzüğünde «kulilhayre ve illa fesküt =' Hayır söyle aksi takdirde sus.» nakşolunmuş idi.
— Ebu Yusuf'un yüzüğünün kaşında «Men amile bireyihi fakat nedime = bir kimse, kendi reyi ile amel ederse, şüphesiz nedamet eder.»
— İmamı Muhammedîn yüzüğünün kaşında «men sabara zafere = kim sabrederse, zafere ulaşır.»[219]
İbni Âbidinde de yüzük'takınma ile ilgili şu satırlar mezkûrdur : «Yüzüğün kasma altın çivilendiğinde erkekler, yüzüğün kaşını sol avcının içine çevirerek takar. Sağ elede aynı şekilde takar denildi. Ancak sağ ele öyle yüzüğü takmak Râfîzîlerin şıârmdandır. Bu sebebden sağ ele öyle parlak altın kaşlı yüzüğü takmakdan kaçınmak lâzımdır.
— Kadınlar ise, erkeklerin hilâfinadır. Zira onlar hakkında öyle zinetlenmek vardır.
— Sol elin parmaklarına takılan yüzüğün küçük parmağa takıima-•sı lâzımdır.[220]
Ebülleysi Semerkandî (R.A) ise, sol elin ve sağ elin küçük parmaklarına yüzük takmayı müsavi olan amellerden sayıyor :
îbni Âbidinde bir beytin şu mısralarıda calibi dikkattir :
«Sağ elin veya sol elin küçük parmağı hakkında telâşa düşme, ne şekilde dilersen yüzüğü takın.» [221]
Mültekâ Sârini Dâmadda şu hükümler vardır :
«İnsan, yüzüğünü sol eline takar, sağ eline takmaz, ve sol elin parmaklarından küçük (sırça) parmaklan başkasına takmaz. Fakih Ebül-leys ise, sağ ve sol elin parmaklan arasında müsavi kılmıştır. Rivayetler muhtelif olduğu için, hak olanda budur. [222]
Zeyd'in satın aldığı yüzükcte KuT'an (âyetleri) yazılmış olsa Zeyd o yüzüğü âdeti üzere takınıp kenife (helaya) girdiğinde parmağından çıkarınca mücerred (dışaida) takınmakla günahâr olur mu?
ELCEVAP... Olmaz [223]
Aynî fetva «Fetâyayı Abdurrahım» adlı eserin birinci oildinin sahile 130 da mezkûrdur.
Fetâvayı Hindiyede şu ibareler mezkûrdur:
«Gümüş yüzük, erkeklerin yüzüğü şeklinde olursa, caizdir. Fakat kadınların yüzüğü şeklinde iki veya üç kaşlı olursa, erkeklerin takınmaları mekruhtur.
— Yüzflğü sol elin küçük parmağına takmak lâzımdır. Diğer parmaklara değil ve sağ elin parmaklarına takmaik, Râfizî (Şîa) larm alâmetidir.
— Fakat, sağ ve,,, sol elin parmaklarına takmanın cevazı sabittir. Her ifci elin parmaklama takmanın cevazı hakkında eser (Cevaz hükmü) vârid olmuştur. [224]
[216] {Keza Şemaili Tirmizî)
[217] (Buhari, Müslim - Ellüllüü Velmercan, C. 3, 37)
[218] (DAMAD, C. 2, 526)
[219] (DÜRRÜ MÜNTEKA - G. 2. 536)
[220] (ÎBNÎ ABİDÎN, G. 2, 536)
[221] (İBNÎ ÂBÎDÎN - C. 5, 317)
[222] «DAMAD, C. 2, 536)
[223] (ALÎ EFENDÎ, C. 2, 274)
[224] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 2/ 416-420.