müzzemmil
Sat 17 September 2011, 11:53 am GMT +0200
13- İsra Sûresi'ndekİ Ayetler
Kur'ân ilimleriyle ilgili kitaplarda 24, 54, ve 110. ayetlerinin nes-hedîldiği belirtilir.[544] Yaptığımız araştırmada sadece 24. ayetle ilgili bir haberin olduğu görülmüştür. Mensuh kabul edilen ayetin anlamı şöyledir.
"Onlara merhametten dolayı şefkat kanadını indir ve Ey Rab-b'ıml Onlar, beni küçükken nasıl geliştirdilerse, sen de onlara öyle acı!' de"[545]
Buraya aldığımız ayetin nâsihi olarak, Tevbe Sûresi 113. ayet kabul edilir. Söz konusu ayetin anlamı şöyledir. "Akraba bile olsalar, cehennem halkı oldukları belli olduktan sonra ortak koşanlar için mağfiret dilemek, ne peygamber, ne de inananların yapacağı bir iş değildir:[546]
Nâsih mensuh kabul edilen ayetlerin anlamlarına baktığımızda, İsra Sûresi 24. ayeti, Müslüman'ın anne ve babasına karşı görevlerini hatırlatarak umum ifade ettiği gözlenmektedir. Nâsihi kabul edilen Tevbe Sûresi 113. ayet ise, müşrik anne ve baba için dua edilmesini yasaklamaktadır. Dolayısıyla, iki ayetin ihtiva ettiği konular farklıdır. Birisi genel anlamda bütün anne ve babalan ifade etmekte, diğerinin ise, şirk koşanları bundan istisna ettiği anlaşılmaktadır. Bu ayetlerin ihtiva ettiği konular farklı olduğu için birbirlerini nesh etmesi mümkün değildir.
Taberi nesih haberiyle ilgili, İbn Abbas'tan gelen rivayeti kabul eden alimlerin olduğuna işaret eder. Kendisi muhkem olarak değerlendirir.[547] Taberi'nİn dışında incelemeye aldığımız tefsirlerde ayetin çok geniş tahlilleri yapılmaktadır. Bunlar arasında insanın anne ve babasına karşı görevleri, inanmayan ebeveyne karşı yapılması gerekenler ilk sırayı alır. Nesih konusu ise ayrı bir yorumu oluşturur. Eserlerine müracaat ettiğimiz müfessirlerin çoğu da anlam farklılıklarından hareketle muhkem görüşüne katılırlar.[548] Gelen nakillerden hareketle, ayetler arasında nesihten ziyade, bir tahsisin olduğunu ifade etmemiz mümkündür. Tahsis konusu ise nesihten farklıdır.[549]
[544] Bk. Hibetullah. Vrk. 30b; İbn Hazrn. s. 183: Zeyd. 895.
[545] Kur'ân-ı Kerim. İsrâ, 17/24.
[546] Kur'ân-ı Kerim. Tevbe, 9/113.
[547] Taberî, Tefsir. XV/68.
[548] Bk. İbn Arabî, III/1197; İbn Kesir. III/34; Alûsî, XV/57-5g; Elmalılı, V/3176.
[549] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 100-101.