seymanur K
Fri 16 December 2011, 05:35 pm GMT +0200
İrsin Sebepleri
İrsin sebepleri dörttür:
1) Nikah: Zifaf (gerdeğe girme) veya halvet olmasa bile, sahih nikah akdiyle eşler birbirine mirasçı olurlar. Aynı şekilde, dört mezhebin ittifakıyla ric'î talaktan dolayı iddet bekleyen kadın ve kocası birbirlerine varis olurlar. Bu rıc'î talâkın kocanın sıhhat yahut hastalık hallerinden vuku bulması arasında fark yoktur.
Şurası var ki: Hanefilere göre iddeli bitmedikçe, Hanbeliler'e göre başka kocaya varmadıkça, Malikilere göre de iddeti bitse ve kocaya varsa bile kocasının hastalık halinde bâin talâkla boşamış olduğu kadın mirasçı olur. Şafiilerde ise, bu üç mezhebin hilâfına olarak Bâin talâkla boşanan varis olamaz.
2) Vela (Vela-ı îtk): Bu da âzâd eden efendi ile âzâd olan köle arasındaki irtibattır. Velânın irse sebep olmasının sebebi; efendinin kölesine yaptığı iyiliktir. Dolayısıyla mu'tik (âzâd eden) asabesi âzâdlıya ve nesebinden olanlara vâris olur. Bunun aksi (âzâdlının efendiye vâris olması) yoktur.
3) Neseb (Akrabalık): Babalık, oğulluk ve bunlardan birinin neslinden olanlar gibi. Bu sebeplerle akrabalar mirasçı olur. Bunlar da usul (baba ve daha üst nesil), füru’ (çocuklar ve daha alt nesil) erkek kardeşler ve bu kardeşlerin oğullarıdır.
4) İslam: Bu sebepten dolayı hazine hak sahibine hakkını vermek suretiyle müslümanlar için diğer maslahat konularında muntazam bir çalışmada bulunan Beytü'1-Mal, mirasçı olur. Ama Beytü'l-Mal'da böyle bir intizam yoksa, o zaman Beytü'1-Mal de mirasçı olamaz. [1]
[1] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 382-383.