sidretül münteha
Fri 18 February 2011, 02:56 pm GMT +0200
D- 4. İmamın Duruşu:
îmam, ölünün neresi hizasında durmalıdır diye ihtilâf etmişlerdir. Ulemadan bir cemaat, «Ölü ister erkek, ister kadın olsun İmam tam onun ortası hizasında durur» demişlerdir. Bir başka cemaat da, «Eğer ölü kadın ise ortası, erkek ise başı karşısında durur» demişlerdir. Ulemadan kimisi de «Ölü erkek olsun, kadın olsun göğsü karşısında durur» demiştir. İmam Ebû Hanife ile İbnül-Kasım bunu benimser. İmam Mâlik ile İmam Şafii bu hususta bir had koymamışlardır. Kimisi de «İstediği yerde durur» demiştir.
Bu ihtilâfın sebebi; bu mevzudaki rivayetlerin çeşitli olmasıdır. Zira Buhârî ile Müslim, Semura b. Cündüb'ten «Ensar'dan Ümmü Ka'b isminde bir kadın doğum yapmaktan vefat etmişti. Onun cenaze namazında Peygamber (s.a.s)'in arkasında idim. Peygamber (s.a.s) cenazenin ortası hizasına doğru durmuştu» [55] diye rivayet etmektedirler.
Ebû Dâvûd da Hemmam b. Galib'ten «Bir adamın cenazesinde Enes b. Mâlik ile birlikte namaz kıldım. Enes onun tam başı hizasında durdu. Sonra bir kadının cenazesini getirip *Ey Eba Hamza, bunun da namazını kıldır' dediler. Enes bu sefer cenazenin ortası hizasında durdu. Bunun üzerine orada hazır bulunan Ala' b. Ziyad kendisine 'Peygamber (s.a.s)'in cenazeler üzerinde böylece namaz kıldığını gördün değil mi? Dört kere tekbir alır ve kadının cenaze namazında senin durduğun yerde durur, erkeğin cenaze namazında da yine senin durduğun yerde dururdu değil mi?1 diye sordu. Enes de 'Evet' dedi» diye rivayet etmektedir [56].
Ulema da bu rivayetlerin mefhumunda ihtilâf etmişlerdir. Kimisi: «Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in ölünün değişik yerleri karşısında durması, bu hususta bir had bulunmadığına ve ölünün neresinde durursa dursun caiz olduğuna delâlet eder» demiştir.
Kimisi de «Bilakis belli bir yerde durmanın gerektiğini göstermektedir» demiştir ki bunlar da iki gruba ayrkilmaktadırlar. Bir grup,-sıhhatinde ittifak edildiği için -Semura b. Cündüb'ün hadisini tercih ederek «Erkek ile kadın bu hükümde birdir. Zira -ikisi arasında şer'î bir fark bulunmadıkça-ikisinin hükümde eşit olması gerekmektedir» demiştir.
Bir grup da, İbn Galib'in hadisini sahih bulmuş ve Semura'nın hadisine nazaran bunda bir ziyade bulunduğu ve iki hadis arasında herhangi bir çelişme bulunmadığı için bu ziyadeyi tutmak gerektiğini söylemiştir. İmam Ebû Hanife ile İbnü'l-Kasım'ın görüşü için ise -îbn Mes'ud'dan gelen bir rivayet dışında- herhangi bir sem'î mesnet bilemiyorum. [57]
[55] Buhârî, Cenâiz, 23/62, no: 1331-1332; Müslim, Cenâiz, 11/27, no: 964.
[56] Ebû Dâvûd, Cenâiz, 57, no: 3194.
[57] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/451-452.