saniyenur
Thu 15 December 2011, 07:24 pm GMT +0200
14- İmam Hutbe Okurken Tahiyyatu'l-Mescid Namazı Kılma
790- Câbir b. Abdullah (r.a)'tan rivayet edilmiştir:
“Peygamber (s.a.v.) bir Cuma günü (minberde) hutbe okurken bir adam çıkageidi. Peygamber (s.a.v.), ona:
“Ey filanca kimse! Namaz kıldın mı?” diye sordu. O kişi:
“Hayır” diye cevap verdi. Peygamber (s.a.v.):
“Öyleyse kalk, namaz kıl!” buyurdu. [1123]
791- Câbir b. Abdullah (r.a)'tan rivayet edilmiştir: “Peygamber (s.a.v.) hutbe okurken:
“Sizden birisi, imam Cuma günü minbere çıktıktan sonra mescide gelirse iki rekat namaz kılsın!” buyurdu. [1124]
Açıklama:
Bu iki hadis; imam hutbe okurken camiye gelen bir kimsenin iki rekat tahiyyetü'l-mescid (=mescidi selamlama) namazı kılması; Şâfiîlerde göre müstehab, Hanefilerde ise esah olan görüşe göre tahrimen mekruhtur.
Hanefilerin bu konudaki delilleri şu şekildedir:
1- Süleyk'in camiye gelmesi, Hz. Peygamber (s.a.v.)'in hutbeye başlamasından öncedir. Çünkü Nesâî, Süleyk Hadisi için özel bir bab açmış ve bu babı, “Hutbeden önce namaz” diye isimlendirmiştir. Sonra da Ebu Zübeyr yoluyla Câbir'den şu hadisi nakletmiştir; “Resulullah (s.a.v.) Süleyk el-Gatafânî çıka gelmişti. Süleyk, (hiçbir) namaz kılmadan yere oturdu. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.), ona:
“iki rekat namaz kıldın mı?” diye sordu. Süleyk:
“Hayır!” diye cevap verdi. Resulullah (s.a.v.):
“Kalk, iki rekat namaz kıl” buyurdu.”
Yine bu hadisi, Müslim'de, Cum'a 58 (875)'da rivayet etmiştir.
2- Süleyk mescide geldiğinde üstü başı yırtıktı. Resulullah (s.a.v.), onun bu halini görsünler de yardım etsinler diye cemaate göstermek için onun namaz kılmasını emretmişti. Dolayısıyla bu olay, genel bir durum olmayıp özel bir durumdur.
3- Bu olay, namazda konuşmanın caiz olması nesh edilmeden önce meydana gelmiştir. Namazda konuşma nesh edilince, hutbe esnasında konuşma da nesh edilmiştir. Çünkü hutbe, Cuma namazının yarısı yada şartıdır.
Tahavî (ö. 321/933) der ki:
“Cuma günü imam hutbe okurken yanmdakine “Sus” diyen kimsenin boş laf ettiğine dair Resulullah (s.a.v.)'den gelen rivayetler tevatür derecesine ulaşmıştır. İnsanın, yanındakine “Sus” demesi, boş laf olunca, imamın cemaate, “Kalk, namaz kıl” demesi de aynı şekilde boş laf olur. Bu da gösteriyor ki, Resulullah (s.a.v.)'in, Süleyk'e: “Namaz kıl” buyurduğu olay, hutbe anında konuşma yasaklanmadan önce olmuştur. O zaman ki hüküm ile konuşmanın boş laf olduğu zamanki hüküm birbirine muhaliftir.” [1125]
[1123] Buharı, Cuma 32, 33; Ebu Dâvud, Salât 229-231, 1115, 1116, 1117; Tirmizî, Cuma 367, 510; Nesâî, Cuma 21, 27; İbn Mâce, İkâmetu's-Salat 87, 1112, 1114; Ahmed b. HanbeJ, Müsned, 3/369, 380.
[1124] Buharı, Teheccüd 25; Nesâî, Cuma 21.
[1125] Tahâvî, Şerhu Meânfl-Âsâr, 1/477.