sumeyye
Fri 25 February 2011, 02:22 pm GMT +0200
İmam Buhârî
Muhammed bin İsmail bin İbrahim (810-870/195-256)
Buhara'da 195/810'da doğmuş olan Buhârî, on yaşlarında iken hadise karşı derin bir ilgi duymuş, hadis ezberlemeye başlamıştır. Memleketindeki hocalardan ders aldıktan sonra, o günün bellibaşlı/ilim merkezleri olan Şam, Basra, Hicaz, Küfe, Bağdat ve Mısır'ı gezmiş ve oralardaki hocalardan hadis tahsil etmiştir. Çok ünlü bir hadis âlimi olan Buhârî'nin ders aldiğı hoca sayısı bini bulmuştur. Ezberlediği hadis sayısı ise, kendi ifadesine göre yüzbini sahih olmak üzere üçyüzbindir.
Kırk yıl kadar süren ilim yolculuğu sonunda Nişabur'a yerleşmek istemişse de, Muhammed bin Yahya ez-Zuhlî'nin rekabeti yüzünden, sarayında hadis hocalığı yapmayı kabul etmediği vali Halid bin Ahmed tarafından şehri terke mecbur bırakılmıştır. Bundan sonra Buhara yakınlarındaki Hartenk'e yerleşmiş ve 256/870 yılı Ramazan Bayramı gecesi 62 yaşında iken vefat etmiştir.
Buhârî ilgi duyduğu Hadis ilmine hizmet edebilmek için fedakârlıktan çekinmemiş ve her şeyini bu uğurda harcamıştır. Kendisi az yer, talebeye iyilik yapardı. Devamlı olarak Kur'an okurdu. Sevdiği yegâne eğlence; ok atıcılığı idi.
Buhârî'nin hadis bilgisi insafsızca yoklanmıştır. Bir defasında senedler karıştırılarak hadisler kendisine okunmuş; fakat Buhârî bunların hepsini ezberden doğru olarak okuyarak sınayanların hayranlığını kazanmıştır. Defalarca tekrarlanan bu yoklamalar kendisine haklı bir ün kazandırmıştır.
Buhârî yazı hayatına, daha öğrencilik yıllarında başlamıştır. ei-Tarîhu'l-Kebîr, et-Tarihu'l-Evsat, et-Tarihu's-Sagîr, el-Edebü'l-Müfred, ed-Duafâ gibi eserleri yanında, kendisine asıl Şöhretini kavuşturan Sahîh-i Buhârî adıyla bilinen eseri olmuştur. Ömrünün dörtte birini vererek meydana getirdiği Sahîh'i, Kur'an'dan sonra en sağlam hadis kitabı olarak kabul edilmiştir. Bu eser üzerine, bir kütüphaneyi dolduracak kadar çok ve çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Buhârî'nin şerhleri arasında en ünlü olanlar Aynî'nin Umdetu'l-Kari, İbn Hacer Askalanî'nin Fethu'l-Bari ve Kastallânî'nin İrşâdu's-Sâri'si yer alır.
Sahîh-i Buhârî ile el-Edebü'l-Müfred, Türkçe'ye de çevrilmiştir.