sumeyye
Tue 13 December 2011, 05:32 pm GMT +0200
İKTİDA'YI (İMAMA UYMAYI) ORTADAN KALDIRAN DURUMLAR
507 Bir kimseyi imama uymaktan (iktida'dan) şu üç durum men eder:
Birincisi: İmam ile muktedi arasında; yük taşıyan hayvanların ve arabaların geçtiği umuma ait geniş bir yolun bulunmasıdır.(254) Bu hüküm yola bitişik safların bulunmaması halinde geçerlidir. Eğer saflar o yolu tamamen kaplamışsa iktidaya mani olmaz.
İkincisi: Kendisinden geçmek; ancak kayık veya başka bir vasıta ile mümkün olan, nehir ve ırmaklar iktidaya mani olurlar.(255)
Üçüncüsü: Kadınlardan meydana gelmiş olan tam bir saf; imama iktidaya manidir. Bu üç hususta kat'i bir ittifak vardır. Bunların dışında; sahrada namaz kılarken imam ile muktedi arasında geniş bir boşluk bulunursa bu iktidaya mani midir, değil midir? meselesinde ihtilaf vardır. Yine bir mescidin mahfeli üzerinde namaz kılan musallinin; o mescidin sahnında boş yer bulunursa (yani büyük orta boşluk varsa), namazı mekruh olur. Eğer sahnında boşluk yoksa mekruh olmaz denilmiştir.(256) Bir kimse; mescidin damında imama iktida etmiş olsa; eğer o mescidin dama açılan bir kapısı varsa ve imamın halinden de şüpheye düşülmüyorsa, o kimsenin iktidası sahih olur. Eğer imamın hali şüpheli olursa, sahih olmaz.(257)
NAMAZ İÇERİSİNDE İMAMA TABİ OLUNMAYAN DURUMLAR
508 İbn-i Abidin: "Bir kimse kendisinden hoşlanmadıkları halde bir cemaate imam olsa bakılır: Eğer hoşlanmamaları o şahıstaki bir bozukluktan yahud kendileri imamlığa ondan daha layık olduklarından ise, imamlığı (kerahat) mekruhtur. Çünkü Ebû Davud'un rivayet ettiği bir hadisde: "Kendisini sevmedikleri halde bir cemaate imam olan kimsenin namazını Allahû Teâla (cc) kabul etmez" buyurulmuştur. O kimse haklı ise kerahat yoktur. Kerahat cemaatin üzerinedir"(258) hükmünü zikrediyor!.. Şurası muhakkaktır ki mü'minler namazda o kimseye iktida ettikleri için ona "İmam" denir. Eğer hiç kimse iktida etmezse "imam" olmaz. Dolayısıyla namaz içerisinde; ictihada konu olan birçok hususta imama uymak gerekir. Mesela: Şu beş şeyi imam terkederse; muktedi de imama tabi olarak terkeder: "Bayram namazı tekbirleri, Tilâvet secdesi, kunut duası, namazdaki birinci oturuş (ilk ka'de) ve sehiv secdesi!..(259) Bir de imama tabi olunmayacak durumlar vardır: Mesela: İmam şu dört şeyi yaptığı zaman, muktedi imama tabi olmaz." İmamın fazla secde yapması, bayram tekbirlerini Sahabe-i Kiram'ın kavillerinde bulunan miktardan fazla getirmesi, unutarak fazla rek'at kılması ve Cenaze Namazında beş defa tekbir getirmesi.(260)
509 Şu dokuz hususu imam terketse bile; imama uyan kimse terketmez ve edâ eder: İmamın tahrime'de (İftitah tekbirinde) ellerini sünnete uygun kaldırmaması, Sübhaneke'yi (Senâ'yı) okumaması, rükû tekbirlerini terketmesi, secdenin tekbirlerini terketmesi, rükû ve secdeye gidiş tekbirlerini terketmesi, "Semi'allahû Limen Hamideh" demeyi terk etmesi, Teşehhüd okumayı terketmesi, selâm vermeyi terk etmesi ve teşrik tekbirlerini terk etmesi!..
(254) Şeyh Nizamüddin ve bir heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 87.
(255) Molla Hüsrev - A.g.e. C: 1, Sh: 91 vd. Ayrıca Şeyh Nizamüddin ve bir heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 87.
(256) Molla Hüsrev - A.g.e. C: 1, Sh: 91.
(257) Şeyh Nizamüddin ve bir heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 87.
(258) İbn-i Abidin - Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar - İst: 1982 C: 2, Sh: 405.
(259) Şeyh Nizamüddin ve bir heyet - El Feteva-ı Hindiyye - Beyrut: 1400 C: 1, Sh: 90.
(260) Şeyh Nizamüddin ve bir heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 90.