seymanur K
Fri 19 August 2011, 01:22 pm GMT +0200
İkrarın Maslahat Ve Mefsedetlerî
[İkrarın Tarifi ve Delil Olması]
ikrar, kişinin kendisi üzerinde bir hakkın gerekli olduğunu veya kendisinin başkasındaki bir hakkının ortadan kalktığım haber vermesidir, ikrar şer'î delillerden biridir, ikrar, hakkı gerçek anlamda / batım olarak gerekli kılmaz. Batınî hak şer'î sebeplere dayanır. Kişi ikrarında yalan söylüyorsa yalanı sebebiyle günahkâr olur. Hasım, ikrarda bulunanın yalan söylediğini bildiği halde hakkı alırsa ikisi de günahkar olur. Bilmeden alırsa aldığını tazmin eder, bilmediği için günahkar olmaz.
[İkrarın Yorumlanması]
ikrarda temel kaide ikrar edenin sarih olarak ikrar ettiği şeyin kendisi üzerine gerekli olmasıdır. Söylediği söz iki anlama gelebilen bir söz olup hangisi için kullandığı açık değilse, o ismin verildiği nesnelerden ikrarda bulunanın açıkladığı esas alınır. Çünkü aslolan ikrarda bulunanın zimmetinin o nesne dışında beri olmasıdır.
[İkrarda Söylenilen Sözün İkrar Eden Tarafından Açıklanması]
ikrarda bulunan zahire aykırı olacak şekilde ikrarını tefsir edip açıklayabilir. Bu açıklama kabul edilir. Örneğin kişi "üzerimde büyük / önemli / çok mal borcu var" dedikten sonra bunu, "mal edinilmeye müsait olan en az miktar" diye açıklasa bu açıklama kabul edilir. Çünkü lafzın zahir olduğu nesneyi belirlemek için bir ölçü yoktur. Burada "ikrarda bulunanın zenginlik ve fakirlik durumuna nisbetle sözcüğün zahir olan anlamı esas alınır" şeklinde bir görüş de ileri sürülebilir. "Çok mal" sözcüğünü "zekat nisabı" miktarında yorumlamanın bir delili yoktur. Çünkü ne örf ne din ne de dil bakımından bu sözcük zekat nisabını belirtmez. Bir sözcüğü örf, din ve dilin gerektirmediği bir anlama yormak geçersizdir.
[İnşa / Tasarruf Oluşturma ve İkrar Arasındaki İlişki]
"Bir tasarrufu oluşturma yetkisine sahip olan, o tasarrufu ikrar yetkisine de sahiptir" sözü zahirde tasarrufu oluşturma yetkisine sahip olan, zahirde ikrar yetkisine de sahiptir" anlamına gelir. Hakikatte ise tasarrufu oluşturma yetkisine sahip kişinin ikrar etmesi caiz değildir. Aksine ikrarın caiz olmasının şartı tasarrufu oluşturma yetkisine sahip olmamaktır. "Tasarruf oluşturma yetkisine sahip olmayan ikrar yetkisine de sahip değildir" denilemez. Çünkü kadın nikah akdini yapma yetkisine sahip olmadığı halde nikah akdini ikrar edebilir. Hür olup olmadığı bilinmeyen kişi hür olma tasarrufunu oluşturma yetkisine sahip olmadığı halde hürriyet ikrarında bulunabilir.
[İkrar-İddia ilişkisi]
Bir kimse kendisi lehine başkasına zarar veren bir şeyi haber verse davacı olmuş olur. Kendisine zaran olacak bir şeyi haber verirse ikrarda bulunmuş olur. Hem kendisi hem de başkasına zararlı olacak bir şeyi haber verdiğinde başkası hakkında davacı, kendisi hakkında ikrar eden konumunda olmuş olur. ikrarın delaleti güçlü olduğundan tasarrufun bir kısmının başka, diğer kısmının başka hükmü alması konusundaki görüş ayrılığı burada söz konusu olmaz.
[İkrarın Hükmü]
ikrar çoğu durumda vacip değildir. Vacip olan, ikrar edilen hakkı yerine getirmektir.