sumeyye
Thu 17 March 2011, 02:01 pm GMT +0200
İHTİKAR
İhtikâr kelimesi (ihtekere) fiilinin masdarı olup, bir şeyi toplayıp bir yerde saklamak ve alıkoymak mânasındadır. Hukre kelimesi de bunun ismidir. Halkına zararı dokunan bir bölgede insan ve hayvanların gıda maddelerinde ihtikâr yapmak mekrühtur. Bunun delili şu âyet-i kerîmedir:
“Kim orada (böyle) zulüm ile haktan sapmak isterse, ona acı azaptan tattırırız.” [48] Hz. Ömer (ra); 'Mekke'de gıda maddesini ihtikâr etmeyin. Çünkü bu sapmaktır' demiştir. İbn. Ömer (ra) de Peygamber Efendimiz (sas) in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
“Gıda maddelerini halkın ayağına getiren bol rızıklıdır. Halkın muhtaç olduğu şeyleri toplayıp ortadan kaldıran kimse Allah (cc) ın rahmetinden yoksundur.” [49] Başka bir rivayete göre; “Melundur” denilmiştir. Başka bir hadîs-i şerîfde de Peygamber Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur:
“Bir yiyecek maddesini kırk gün stok eden kimse Allah (cc) dan uzaklaşmış olur ve Allah (cc) da ona yakınlık göstermez.” [50] Ebû Ümâme el- Bâhilî Rasûlullah (sas) ın gıda maddesi ihtikârını yasakladığını rivayet etmiştir. Hz. Ömer (ra) Rasûlullah (sas) ın şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
“Müslümanların gıda maddelerini saklayıp stok eden kimseyi Allah (cc) cüzzam ve iflâs ile vurur.” [51] ihtikârla insanlar darlık ve sıkıntıya düşürüldüğünden dolayı, caiz değildir. [52]
İhtikâr (Karaborsacılık) ın Tarifi Ve Şartı:
İhtikâr; şehirden veya şehire gıda ürünleri gelen yerden yiyecekleri satın alıp, bunları pahalanacağı vakte kadar saklayıp depolamaktır. Bunun şartı; saklanıp depolanan yerin, halkın ihtikârdan zarar görecek bir yerde yapılmasıdır. Çünkü bu yiyeceklere halkın hakkı taallûk etmektedir. Bazıları da ihtikâr yapmış sayılmak için; gıda maddesinin pahalı olduğu vakitte satın alınıp, daha da pahalanacağı vakte kadar bekletilmesinin şart olduğunu söylemişlerdir. Bunların hepsi de mekrühtur.
Hülâsa; yapılan stoklamanın ihtikâr sayılabilmesi için; bunun şehir halkına zarar vermiş olması şarttır. Ama büyük şehirdeki bir kimse gıda maddelerini depolarsa, ihtikâr yapmış olmaz. Aksine o kendi malını depoda bekletmiştir ve bunun başkasına zararı yoktur. [53]
[48] Hacc: 22/25.
[49] Bu hadîsi İbn. Mâce rivayet etmiştir.
[50] Bu hadîsi Ahmed, Ebû Ya'lâ, Bezar ve Taberânî rivayet etmiştir.
[51] Bu hadîsi İbn. Mâce tahrîc etmiştir.
[52] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/137-138.
[53] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/138.