meryem
Wed 16 February 2011, 11:57 am GMT +0200
İhlâs
'Katıksız oldu', 'min' ile kullanıldığında 'kurtuldu, ayrıldı' anlamına gelen Ha-Lâ-Sa' fiilinin 'if al' babındandır. 'Ahlâsa’ 'arıttı, saflaştırdı' demektir; bu durumda 'İhlas' da 'arıtma, saflaştırma, ayırma’ katlığını giderme' anlamına gelmektedir. [394]
“De: “Eğer Ahiret Yurdu Allah katında insanlardan halis olarak sizin içinse, sözünüzde de doğru iseniz ölümü temenni edin” (Bakara: 94).
“Bu hayvanların karanlıkarındaki halis' olarak erkeklerimiz içindir ve eşlerimize haramdır” dediler..” (En'am: 139).
Yukarıdaki ayetlerde geçen kullanımdan anlaşılacağı gibi, halis başka hiç bir şeyle paylaşılmayıp, yalnızca kendi başına olan, karışım ve katışığı olmayan anlamına gelmektedir. İşte, ihlâs 'halisleştirme, her türlü karışık ve katışığı giderme' demektir.
İnsan çok çeşitli nefsî ve şeytanî etkilerin altındadır. Şeytan bir ayet-i kerimede de belirtildiği gibi insana sağından, solundan, önünden ve arkasından yaklaşır; yaptıklarını kendine güzel gösterir, günahlarını süsler püsler; böylece insan iyi yapıyorum diyerek bilmeden kötü amellerde bulunur; Allah'a ibadet ediyorum diye nefsinin derinliklerinde yatan bir takım arzulara, kadına, makam ve mevkiye, şöhrete ve daha başka şeylere ibadet edebilir. Bütün bunlardan kurtulup Allah'a ibadet etse bile, amellerine riya karışabilir, başkalarının yaptıklarını güzel görmesini arzulayabilir. Dinini bir takım dünya menfaatlerine bilerek veya farkında olmadan alet edebilir.. Kısaca, insanın aldanma yolları çok fazladır. İşte, mü'mine düşen bütün bunlardan kurtulup yalnızca Allah'a ibadet etmesi, kalbini nefsin ve şeytanın her türlü etkilerinden, amelini ve niyetini riyadan, Allah'ın rızası dışındaki razılıklardan arındırması ve dininde Allah'tan ve O'nun rızasından başka hedef gözetmemesidir; işte bu İhlâs'tır; her türlü kötülük, beşerî, nefsî ve şeytanî karışımdan uzak olan tek din de İslâm'dır:
“Ancak tevbe edip ıslah edenler, Allah'a yapışanlar ve dinlerini Alah'a halis kılanlar, işte onlar mü'minlerle beraberdirler..” (Nisa: 146).
“Biz sana Kitabı hakkla indirdik, öyleyse Allah'a dini O'na halis kılarak ibadet et. Dikkat, halis din Allah içindir” (Sad: 2-3). [395]
[394] Müfredat, 277.
[395] Ali Ünal, Kur’an’da Temel Kavramlar, Beyan Yayınları: 522-523.