sumeyye
Thu 24 February 2011, 01:20 pm GMT +0200
İbn Rüşd
Ebü'l-Velid Muhammed bin Ahmed bin Muhammed (1126-1198)
520/1126'da Endülüs'ün ünlü kenti Kurtuba'da hakimler ve hukukçular yetiştiren bir aile içinde doğmuştur. Avrupa'da Averroes adıyla ün yapmıştır. Kuvvetli bir tahsilden sonra zamanının bütün ilimlerine vakıf oldu. İtikadda Eş'arî, fıkıhta Mâlikî mezhebine mensup olan İbn Rüşd'ü, ünlü filozof İbn Tufeyl, otuz yaşlarında iken Muvahhidî emir Ebu Yakub Yusuf'a takdim etmiş; bundan sonra gerçek şahsiyetine kavuşmuştur. Emir, İbn Rüşd'ün Aristo felsefesi üzerinde durmasını ve bu felsefeyi açıklığa kavuşturmasını istemiştir. Filozof 1169'da İşbiliye'ye hakim (yargıç) olmuştur. Aristo şerhlerinin birçoğunu burada ve Kurtuba'da yazmıştır. Ömrünün sonlarını yalnızlık ve hüzün içinde geçiren İbn Rüşd, 595/1198'de Merakeş'te öldü. Aristo'yu İbn Rüşd'ün eserleri vasıtasıyla tanıyan Avrupa, kendisini en büyük İslâm filozofu olarak görmüştür. İbn Rüşd felsefesi, Yeniçağ felsefesinin doğuşuna kadar batı dünyasında otoritesini sürdürmüştür. Eserleri arasında Aristo şerhlerinden başka, Faslu'l-Makal, el-Keşf an Menahici'l-Ediile ve Tehafütü't-Tehatüf çok ünlüdür. İbn Rüşd ayrıca fıkıh alanında da eser vermiştir. Bidâyetu'l-Muctehid ve Nihâyetu'l-Muktesıd bu alandaki en ünlü eseri olup, mezheplerarası mukayeseli İslâm hukuku tarzında yazılmış el kitabı niteliğindedir. Fıkhî görüşlerin dayandığı âyet ve hadisleri, onların anlaşılma ve yorumlanma biçimlerini büyük bir maharetle gösterir. Bu alandaki diğer eserleri el-Beyan ve't-Tahsil ile Şerhu kitabi'l-Mukaddimât fi'l-Fıkh'tır.
İbn Rüşd, ayrıca fıkıh usûlü, kelâm, tıp, psikoloji, mantık, ahlâk ve şiir konularında da eserler veren çok ünlü bir bilgindir. Faslu'l-Makal ile Bidâyetü'l-Müctehid Türkçe'ye de çevrilmiş bulunmaktadır.