sumeyye
Mon 29 November 2010, 04:20 pm GMT +0200
“Hz. Muhammed’in Hayatı Ve İslam Daveti”
Siyer okumak her zaman hoşuma gitmiştir. Hz. Muhammed nasıl bir insandı, nasıl yaşamıştı, sahabeler nasıl kimselerdi, bunu bilmek, aslında Kuran’ın pratiğini bilmek anlamına geliyordu. Ancak piyasada bulunan siyer kitaplarının bir kısmı ne yazık ki Kur’an’ın eğittiği ve bize tanıttığı bir peygamberden ziyade hurafeleri ve uydurma rivayetleri içinde barındıran, rivayetleri eleme ihtiyacı hissetmeden ne bulmuşsa alan, insanüstü bir peygamber portresi çizen kitaplardı.
Ayrıca Kuran’ı ve Hz. Peygamberi anlayabilmek için, Hz. Peygamberin yaşadığı Arap toplumunu tanımanın ayrı bir önemi olduğu da ortadadır. Siyer kitaplarının bir kısmında, bu tür bilgileri bulmak çok da mümkün değildir.
Kavramlar ve bu kavramlara Kuran’ın yüklemiş olduğu anlamlarda siyer konusunda ihmal edilen konulardan bir tanesi idi.
Fakat birkaç yıl önce yayınlanmış olan “Hz Muhammed’in Hayatı ve İslam Daveti” isimli Celalettin VATANDAŞ’a ait olan siyer kitabı, Kur’an merkezli bir siyer kitabı olması açısından önemlidir.
Yazar kitabında öncelikle Arap toplumunun yapısını, adetlerini, diğer toplumlarla olan ilişkilerini, inanç biçimlerini, Kâbe’ye ve putlara yüklemiş oldukları anlamı, güzel bir şekilde ortaya koymuş. Kitabı okudukça bu bilgiler Kur’an’ın Arap toplumunun yanlışlarını nasıl düzelttiğini ve Hz. Peygamberin bu toplum yapısı içinde ne tür ilişkiler kurduğunu daha rahat bir şekilde anlamamızı sağlamış. Eğer Arap toplumu ile ilgili bilgiler verilmemiş olsa idi Hz. Peygamber’in olaylar karşısındaki tavrını, müşrik Arapların davet karşısındaki sert tutumlarını ve Kuran’ın bazı ayetlerini bu kadar net anlamak mümkün olmayacaktı.
Ayrıca yazar kavramlara özel bir önem vermiş. Uzun uzun mustazaf, müstekbir kavramlarını, putçuluğun tarihini, Arap’ların Allah inancını ve bu inancın İslam’ın Allah inancı ile benzer ve farklı yönlerini anlatmış. Bu kavramların ortaya konulması, müstekbir müşriklerin Müslüman olmamakta neden bu kadar direndiklerini daha kolay anlamamızı sağlamış. Ayrıca yazar Müşriklerin Allah’a inandıklarını ancak Allahın bazı sıfatlarını putlara yükledikleri için müşrik olduklarını net bir şekilde ortaya koymuş.
Kur’an’ın Hz. Peygamberi ve sahabeyi nasıl aşama aşama eğittiğini kitap boyunca canlı bir şekilde görmek mümkün. Hz. peygamber bir insandı. Kendisine vahyin gelmesiyle birlikte bunu insanlara tebliğ etmeye başlamış ancak tebliğ esnasında zaman zaman sıkıntı duymuş, vahiy onu teskin etmiş; nerde nasıl bir tutum takınması gerektiği konusunda vahiy kendisine rehberlik etmişti. Aynı şekilde sahabeler Kur’an ile eğitilmiş, yanlışları Kur’an ile düzeltilmişti. Kitap boyunca Kur’an’ın, Hz Peygamberin ve Müslümanların hayatında nasıl belirleyici ve etkili bir kitap olduğunu görmek mümkün. Kitabın en çok dikkati çeken kısmı da burasıdır bence.
Nuzül ortamı ve sebeplerini göz önüne alarak bunu, söz konusu ayetlerle ilişkilendirmesi, ayetleri ve bağlamını daha anlaşılır kılarken, o atmosferi okuyucuya yaşatmayı da başarmış.
Ayrıca kitap boyunca rivayetle gelen haberlerin titiz bir şekilde seçilmeye çalışıldığı görülüyor. Bu sebeple hurafelerin anlattığı bir peygamberi değil de Kur’an’ın bize tanıttığı beşer bir peygamberi bize anlatıyor yazar. Ancak bu noktada zaman zaman yazarın da geleneğin etkisinde kaldığını görmek mümkün. Örneğin “Bir kula dünya ile cennet verilip bunlardan birisini seçmesi istendi. O kul cenneti seçti.” rivayetine yer verilmiş. (2.Cilt S:558) Bu da kitabın eleştirilecek yönlerinden bir tanesidir.
Ömer Karataş