sidretül münteha
Sun 23 January 2011, 08:08 pm GMT +0200
3.Hulû
Hulû, fidye, sulh ve mübâree kelimelerinin hepsi aynı mânâda olup kadının bedel karşılığında kendini boşattırması demektir. Ancak fukahanın iddiasına göre hulû', kadının kocası tarafından kendisine verilmiş olan her şeyden, sulh bir kısmından, fidye, çoğundan mübâree de, sadece kocası üzerindeki bir hakkından -boşanmasına karşılık olarak- vazgeçmesi mânâsına hâss'tır. .
Bu babtaki konuşmamız dört fasılda toplanmaktadır. Birinci fasıl; hulû'un caiz olup olmadığı; ikinci fasıl, şartlarının ne olduğu; üçüncü fasıl, hulû'un boşanma mı, nikâhın bozulması mı olduğu; dördüncü fasıl da, hulû'dan doğan hükümlerin beyanı hakkındadır. [24]
A- Hulû'un Gerçekleşmesinin Caiz Oluşu
Ulemanın çoğu hulû'un cevazını benimser. Dayanaklan da hem kitab, hem sünnettir. Kitab "Koca ile karı Allah'ın kanunlarını koruyamamaktan korkmadıkça, kadınlara verdiklerinizden bir şey almanız size helâl değildir. Eğer Allah'ın kanunlarını koruyamayacaklar diye korkarsa-nız, o zaman kadının fidye vermesinde ikisine de günah yoktur" [25]âyeti kerimesidir. Sünnet de İbn Abbas'ın «Sabit b. Kays'ın karısı Peygamber (s.a.s) Efendimize gelip,
- 'Ya Rasûlallah, Sabit b. Kays'ın ne huyundan ne de dininden şikayetçi değilim. Fakat müslüman olmuşken bir daha küfre dönmek istemiyorum dedi. Peygamber (s.a.s) Efendimiz ona,
'Sana verdiği bahçeyi geri verir misin' dedi.
Kadın,
'Evet' dedi. Peygamber (s.a.s) Efendimiz Sabit b, Kays'a,
'Bahçeyi kabul et ve onu bir talâk ile boşa' dedi» [26] diye rivayet ettiği hadistir. Buhârî, Ebû Dâvûd ve Nesâî tarafından rivayet olunan bu hadisin sıhhatinde ittifak edilmiştir.
Ebû Bekir b. Abdullah el-Müzenî ise, "Kadının fidye vermesinde ikisine de günah yoktur" âyet-i kerimesinin, "Bir eşin yerine başka bir eşi almak isterseniz, birincisine bir yük altın vermiş olsanız bile ondan bir.şey almayın" âyet-i kelimesiyle nesholunduğunu söyleyerek, cumhurdan ayrılmış ve «kocaya, karısından bir şey almak caiz değildir» demiştir.
Cumhur ise, âyetin «Rızası hilâfına ondan bir şey almayın. Rızasıyla olursa alabilirsiniz» mânâsında olduğu görüşündedir.
Şu halde ihtilâfın sebebi, bu âyetten umum mu muraddır, yoksa âyette bir kayıt mukadder (gizli) midir diye ihtilâf etmeleridir. [27]
[24] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/33.
[25] Bakara, 2/229.
[26] Buhârî, Talâk, 68/12, no: 5273; Ebû Dâvûd, Talâk, 7/18, no: 2229; Ncsâî, 6/169.
[27] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/33-34.