sidretül münteha
Thu 10 February 2011, 04:17 pm GMT +0200
1. Hükmü:
Süfyan Sevrî, îbn Şibrime ve Zahirîlerden bir cemaat dışında, bütün fu-kaha bu satışın cevazını benimser. Delilleri de, Habban b. Münkiz'in hadisi ile Abdulah Ibn Ömer'den rivayet olunan hadistir. Zira rivayet olunduğuna göre Habban satışlarda aldandığından yakınmış da, Peygamber Efendimiz ona,
«Üç güne kadar satışı kabul veya feshetmekte serbestsin» 2buyurdu. Ibn Ömer'den rivayet olunun hadise göre de Peygamber Efendimiz,
«Satıcı ile alıcı birbirlerinden ayrılmadıkça satışı kabul veya bozmakta serbesttirler. Ancak Hıyar satışı bu hükmün dışındadır» 3buyurmuştur.
Caiz olmadığını söyleyenler de, «Muhayyerlikte garar vardır. Ayrıca -Kitap, sıhhatli sünnet veyahut icma'dan muhayyerlik şartı ile yapılan satışın cevazını gösteren bir delil bulunmadıkça- satışta asıl kesinliktir. Habban'in hadisi de ya sahih değil veyahut -eğer sahih ise- Habban'a mahsustur. Çünkü rivayete göre satışlarda aldandığından yakınması üzerine Peygamber Efendimiz kendisine üç güne kadar muhayyerlik vermiştir. İbn Ömer'in hadisindeki 'Hıyar satışı bu hükmün dışındadır' sözü,
«Meğer ki; biri, alış-verişdeki arkadaşına (Satışı kabul veyahut bozmaktan birini seç) desin mânâsında-dır. Nitekim hadis, bu şekilde de varit olmuştur» demişlerdir. 4
2 İbnu'l-Cârûd, Müntekâ, no: 567; Dârakutnî, 3/54; Hâkim, 2/22; Beyhâkî, 5/273.
3 Buhârî, no: 2109; Müslim, Buyâ\ 21/10, no: 1531; Ebû Dâvûd, Buyu', 17/53, no: 3454.
4 İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/285-286.