sidretül münteha
Thu 20 January 2011, 04:54 pm GMT +0200
2 . Hayvanlar
Ulema, hayvanların da bazılarının nev'inde, bazılarının da sınıfında ihtilâf etmişlerdir. [24]
A- Atlar
Nev'inde ihtilâf ettikleri at nev'idir. Çünkü cumhur at'a zekât düşmediği görüşündedir. îmam Ebû Hanife ise: «Atlara da -eğer damızlık için, yani erkek ve dişi karışık olarak bulunduruluyor ve ilgi halinde (kırda) otlanıp besleniyorsa- zekât düşer» demiştir.
Bu ihtilâfın sebebi, hem kıyas ile hadisin lafzı arasında bulunan, hem de iki hadisin lafızları arasında bulunduğu zannolynan çelişmelerdir. Çünkü Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in,
«Müslümanın ne kölesinde, ne de atında zekât yoktur» [25] hadisi, at'a zekât Eşmediğini bildirmektedir.
«Otlanarak beslenen atlan bulundurmaktan maksat da onları üretip çoğaltmak olduğuna göre onların da deve ve sığırlar gibi olması lâzım gelir» şeklindeki kıyas ise, at'a zekât düşmesini gerektirmektedir.
Bu hadisin umumu ile çeliştiği zannolunan hadis ise, Peygamber (s.a,s) Efendimiz'in atlan kısımlara ayırıp bir kısmının sahibi için mes'uliyet ve vebal, bir kısmının da ecir ve sevap olduğunu bildiren hadisidir ki bu hadisin alt tarafında, sahibi için ecir ve sevap olan at,
«Üzerindeki Allah'ın hakkını unutmayarak bağlayıp beslediği attır» [26] diye buyurmuştur.
îmam Ebu Hanife, 'Bu hadiste bahsi geçen «Allah'ın hakkından murat, kırın otlarında yayılan atlara düşen zekâttır» demiştir.
(Kadı -İbn Rüşd- diyor ki): «Bu hadisin mücmel sayılması, onu âmm görüp, ata zekât düşmesi için hüccet yapmajctan evlâdır».
îmam Ebû Hanife'nin iki arkadaşı İmam Ebû Yusuf ile îmam Muham-med de îmam Ebû Hanife'nin bu görüşüne katılmamışlardır. Hz. Ömer'in de atlardan zekât almadığı sabittir. Ancak kimisi, «At sahipleri kendi istekleri ile atlarının zekâtını verebilirler» demiştir. [27]
[24] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/96.
[25] Buhârî, Zekât, 24/45, no: 1463.
[26] Buhârî, Mûsâkât, 42/12, no: 2371
[27] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/96-97.