sumeyye
Thu 24 February 2011, 12:46 pm GMT +0200
Hasan Basri Çantay
(1887-3 Aralık 1964)
1887'de Balıkesir'de doğdu. Düzenli bir tahsili olmadı. Çünkü babası 1903'te vefat edince ailenin geçimini üstüne aldı. Memurluk yaparken Arapça ve Farsça dersleri aldı. Edebiyat, hukuk ve felsefeyle de uğraştı.
İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra, basın hayatına atılarak birçok gazete çıkardı. Milli Mücadele'ye bu yolla katkıda bulundu. Balıkesir'de basırtın gelişmesinde öncü oldu. Lise öğretmenliği yaptı.
Birinci Mîllet Meclisi'ne Balıkesir bağımsız milletvekili olarak katıldı. Hiçbir gruba girmeyip hep bağımsız kaldı.
Arap edebiyatında okuduğu arkadaşı Mehmet Akif Ersoy'u İstiklal Marşı'nı yazması konusunda merhum Hasan Basri Çantay ikna etmişti.
Zihin yorgunluğu dolaylısıyla 1928'de emekli olup, ziraat ve ticaretle uğraştı. 1950'den sonraki dinî yayın faaliyetlerine katıldı. Bu yayınlardaki farklılık ve çeşitlilik içinde zengin ilmi, fikri birikimi, siyasî tecrübesi ve güvenilir kişiliğiyle hakemlik yapmış, uygulanabilir yol ve yöntemleri belirlemeye çalışmıştır.
Emekli olduktan sonra üç ciltlik Kur'an-ı Hakim ve Meal-i Kerim adındaki Kur'ân-ı Kerîm tercümesini hazırladı. Bu eser, en güvenilir ve en kullanışlı Kur'an meallerinden biri olma özelliğini hâlâ korumaktadır. Merhum Hasan Basri Çantay, bu eserin telif ücretinden kazandıklarını biriktirmiş ve Balıkesir'de kendi adıyla anılan bir cami yaptırmıştır.
Merhum H. B. Çantay, İstanbul'da vefat etti. Mezarı, çok sevdiği Mehmed Akif'in Edirnekapı Şehitliği'ndeki kabri yakınındadır.
Eserleri:
1) Kur'an-ı Hakim ve Meâl-i Kerim. Kendisinden sonraki bütün mealleri etkilemiştir. İlk kez 1953'te basıldı. Halen de çok okunmaktadır.
2) Kırk Hadis ve Mealleri (3 cilt).
3) Fıkh-ı Ekber.
4) Akifnâme: Mehmed Akif'i anlatan belgeye dayalı anı armağan niteliğindedir.
5) es-Sekâfetu'l-İslâmiyye fi'l-Menâtıkı’t-Türkiyye: Türklerin müslüman oluşlarını ve İslâm kültürüne katkılarını anlatan Arapça bir eserdir.
6) Müslümanlıkta Himaye-i Etfal,
7) Zekâ Demetleri,
8) Kara Günler ve İbret Levhaları. Basılmamış daha pekçok eseri vardır.